อาการเด็กแพ้นมวัว เป็นอย่างไร และควรรับมืออย่างไร

ตรวจสอบข้อมูลโดย : ผศ.พญ.ดิษจี ลุมพิกานนท์
กุมารแพทย์ สาขาทารกแรกเกิดและปริกำเนิด
ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ วชิรพยาบาล

อาการเด็กแพ้นมวัวนั้นจริงๆ แล้วคือการแพ้โปรตีนนมวัว เป็นอาการที่พบได้บ่อยในเด็ก แต่คุณแม่บางคนอาจจะไม่คิดว่าอาการที่ลูกเป็นอยู่นั้นคือ อาการแสดงของการแพ้นมวัวหรือแพ้โปรตีนนมวัว ดังนั้นการรู้จักอาการของภาวะนี้จึงเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อให้คุณแม่รับมือได้อย่างถูกต้อง

คุณแม่ต้องรู้...นี่คืออาการเด็กแพ้นมวัว

อาการของการแพ้โปรตีนนมวัวอาจเกิดขึ้นทันที หรือเกิดหลังจากกินนมไปแล้วหลายชั่วโมง หรืออาจจะนานเป็น 7-10 วันก็ได้ โดยอาการเด็กแพ้นมวัวจะเกิดขึ้นกับ 3 ระบบ ได้แก่

1. ทางเดินอาหาร มีอาการปวดท้อง ท้องเดิน อาเจียน มีเลือด
2. ทางเดินหายใจ  มีน้ำมูกไหล คัดจมูก หลอดลมอักเสบ เป็นหวัดบ่อย หายใจมีเสียงวี้ดออกมาให้ได้ยิน
3. ผิวหนัง มีผื่นแดง ผื่นคัน ผื่นขึ้นหน้าทารก ลมพิษ ผิวหนังอักเสบเป็นตุ่มพอง ตกสะเก็ด และแสบคัน

อาการเด็กแพ้นมวัวนี้อาจแสดงออกทางระบบร่างกายเพียงระบบเดียวหรือหลายระบบพร้อมกันก็ได้ อีกทั้ง เด็กอาจจะน้ำหนักไม่ขึ้น เนื่องจากได้รับสารอาหารไม่เพียงพอต่อความต้องการ โดยอาการต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากอาการแพ้โปรตีนนมวัวนี้ จะส่งผลต่อพัฒนาการและการเรียนรู้ของเด็ก

คุณแม่ควรหมั่นสังเกตอาการของลูกหลังดื่มนมว่ามีความผิดปกติใดๆ เกิดขึ้นบ้างหรือไม่ เพื่อที่จะได้ดำเนินการรักษาได้อย่างถูกต้อง ซึ่งหากได้รับการรักษาที่ถูกต้องและเหมาะสม อาการแพ้โปรตีนนมวัว จะสามารถหายไปได้เมื่อเด็กโตขึ้นค่ะ

ลูกแพ้นมวัวหรือไม่ เช็กได้ที่นี่

หากคุณแม่ยังไม่แน่ใจอาการของลูกว่าแพ้โปรตีนนมวัว หรือมีความเสี่ยงเป็นภูมิแพ้หรือไม่ ชวนคุณแม่ไปรู้กจักอาการภูมิแพ้ในเด็ก พร้อมทำแบบประเมินความเสี่ยงการเป็นภูมิแพ้ และโรคแพ้โปรตีนนมวัวในเด็กได้ข้างล่างนี้

การรักษาอาการเด็กแพ้นม

อาการเด็กแพ้นมวัวหรือแพ้โปรตีนนมวัวสามารถรักษาด้วยนมสูตรพิเศษได้ตามระดับความรุนแรงของอาการ ควรไปปรึกษาคุณหมอ ซึ่งจะแนะนำให้คุณแม่รักษาอาการนี้โดย...

• ให้ลูกกินนมแม่ คุณแม่ควรให้ลูกกินนมแม่อย่างน้อย 6 เดือน หรือนานกว่านั้น โดยให้แม่งดนมวัวและผลิตภัณฑ์จากนมวัวทุกชนิด
• ให้ลูกกินนมผงสูตรพิเศษสำหรับเด็กแพ้โปรตีนนมวัว ถ้าคุณแม่ไม่สามารถให้นมแม่ได้ คุณหมอจะแนะนำให้ลูกกินนมสูตรโปรตีนย่อยอย่างละเอียดหรือ Extensive Hydrolyzed Formula ซึ่งโปรตีนในนมจะถูกย่อยจนได้เป็นโมเลกุลขนาดเล็ก และบางส่วนอาจถูกย่อยจนเป็นกรดอะมิโน ทำให้ไม่กระตุ้นอาการเด็กแพ้นมวัวเหมาะสำหรับเด็กที่แพ้ไม่รุนแรงมาก ส่วนเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัวชนิดรุนแรง หรือรักษาโดยให้กินนมสูตรโปรตีนย่อยอย่างละเอียดแล้วไม่ดีขึ้น ก็ให้นมสูตรโปรตีนกรดอะมิโน

สำหรับนมสูตรย่อยโปรตีนอย่างละเอียดมี 2 ชนิด คือชนิดโปรตีนเคซีน และชนิดโปรตีนเวย์ ปัจจุบันด้วยวิทยาการก้าวหน้าก็มีการพัฒนานมสูตรต่างๆ ออกมาหลากหลาย ซึ่งให้ผลดีในการรักษา เช่น นมสูตรโปรตีนเคซีนย่อยละเอียด เสริมจุลินทรีย์สุขภาพ LGG ช่วยการทำงานของจุลินทรีย์ชนิดดีในลำไส้ ช่วยทำให้ลำไส้แข็งแรง ซึ่งมีงานวิจัยทางการแพทย์ที่รองรับว่าช่วยรักษาเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัวให้หายขาด และทำให้เด็กกลับมากินนมสูตรปกติได้ภายใน 1 ปี

พ่อแม่ไม่เป็นภูมิแพ้ ลูกจะเป็นเด็กแพ้นมวัวมั้ย

จากรายงานพบว่าร้อยละ 10-15% ของเด็กแพ้นมวัว จะไม่มีประวัติโรคภูมิแพ้ในครอบครัว หรือในบางรายพ่อแม่มีประวัติภูมิแพ้ แต่ไม่เคยทราบว่าพ่อแม่เป็นโรคภูมิแพ้ คุณพ่อคุณแม่จึงไม่ควรละเลยในการสังเกตอาการลูกว่ามีอาการใดที่บ่งบอกว่าลูกแพ้นมวัวหรือไม่

หากพบว่าลูกอาจแพ้โปรตีนนมวัว ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรักษาให้อาการหายโดยเร็ว ทำให้เด็กเจริญเติบโตได้เป็นปกติ ที่สำคัญกว่านั้น คือเป็นการป้องกันไม่ให้เด็กไปแพ้อย่างอื่นอีก เช่น แพ้ไข่ แป้งสาลี ถั่วเหลือง อาหารทะเล ซึ่งจะทำให้เกิดปัญหาในการดูแล อีกทั้งต้องระมัดระวังเรื่องอาหารเมื่อเด็กไปโรงเรียน

พึงระวัง...ลูกเป็นผื่นแดงที่แก้มบ่อยๆ อาจเป็นอาการเด็กแพ้นมวัว

เมื่อลูกเป็นผื่นแดงที่แก้ม คุณแม่อาจชะล่าใจเพราะคิดว่าคงเป็นเพราะอากาศร้อน ลูกจึงเกิดผื่นคันแดงๆ ขึ้น จริงๆ แล้วอาจเป็นอาการแพ้โปรตีนนมวัว อาการเด็กแพ้นมผงที่แสดงออกทางผิวหนัง เพราะถ้าเป็นผื่นจากอากาศร้อนส่วนใหญ่เด็กจะเป็นเฉพาะช่วงกลางวันหรือช่วงที่มีอากาศร้อน และส่วนใหญ่จะไม่ค่อยคัน แต่ในกรณีที่เป็นผื่นแดงที่แก้ม แขนขาหรือลำตัว ลูกเป็นผื่นแดงทั้งตัว และมีอาการคัน มักมีสาเหตุจากการแพ้ ที่เรียกว่าผื่นผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้ ซึ่งหากเป็นมากๆ และมีอาการนานๆ มักจะเกิดจากปัญหาการแพ้โปรตีนนมวัวร่วมด้วย

เมื่อลูกมีอาการคัน เขายังบอกไม่ได้ คุณแม่ควรสังเกตอาการลูก คือจะมีอาการหงุดหงิด แสดงอาการไม่สบายเนื้อไม่สบายตัว เวลาคุณแม่อุ้มเขาก็มักจะเอาหน้า แก้ม แขน ขา มาถูกับลำตัวของคุณแม่ เพื่อให้หายคัน หรือลูกจะร้องงอแงเฉพาะช่วงกลางคืน รวมทั้งตำแหน่งของผื่นที่ขึ้นก็เป็นจุดที่คุณแม่สามารถสังเกตได้ ตำแหน่งของผื่นภูมิแพ้จะค่อนข้างเฉพาะเจาะจง ในเด็กเล็ก ๆ จะเกิดตามแก้ม หน้าผาก ซอกคอ ตามลำตัว หรือแขนขาด้านนอก ฯลฯ

เมื่อพบว่าลูกแพ้โปรตีนนมวัวที่แสดงออกทางผื่นแพ้ผิวหนังและทางระบบอื่นๆ คุณแม่ควรปรึกษาคุณหมอถึงแนวทางการรักษา โดยเฉพาะการเลือกนมสูตรพิเศษสำหรับเด็กแพ้นมวัว เพื่อให้อาการของลูกทุเลาลงจนหายไป และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นค่ะ