โดย นพ.วสุ กำชัยเสถียร
กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคภูมิแพ้และภูมิคุ้มกันในเด็ก โรงพยาบาลสมิติเวช ศรีนครินทร์
1 ลูกงอแง ร้องกวนทุกครั้งหลังกินนม ลูกคงอิ่มเกินไปจนแน่นท้อง
เป็นความเข้าใจผิดที่พบได้ครับ ปัญหาลูกงอแง ร้องกวนทุกครั้งหลังกินนม สาเหตุมีได้หลายอย่าง ขึ้นอยู่กับช่วงอายุของลูก นอกจากสังเกตอาการเด็กแล้ว แพทย์จะซักประวัติคุณพ่อคุณแม่และคนในครอบครัว และตรวจดูลักษณะอาการของเด็กแต่ละคน ซึ่งอาการแพ้โปรตีนนมวัวกับอาการอื่น ๆ ค่อนข้างจะแตกต่างกัน
เช่น ใน 2-3 เดือนแรก ถ้าเด็กสบายดี กินนมได้ปกติ ไม่ได้มีปัญหาอะไรอย่างอื่น แต่จะมีอาการร้องกวน ช่วงหัวค่ำหรือกลางคืน และจะร้องเป็นเวลานับชั่วโมง นี่เป็นการร้องของเด็กที่เราเรียกว่า “โคลิก” ซึ่งเป็นอาการที่เกิดจากลำไส้บีบตัวมากกว่าปกติ หรือมีลมในลำไส้มากไป เลยทำให้เด็กร้องเหมือนกับปวดท้อง ไม่สบายท้อง อีกสาเหตุอื่น คือเกิดจากร่างกายเด็กมีปัญหาในการย่อยน้ำตาลแลคโตสในนม (Lactose Intolerance) ที่ทำให้เด็กมีปัญหาร้องกวนหลังกินนมได้มักจะเกิดช่วงที่มีการเปลี่ยนมากินนมผงแทนนมแม่
กรณีสุดท้ายที่พึงระวังคือ ภาวะการแพ้โปรตีนนมวัว ซึ่งเกิดจากโปรตีนในนมวัวที่เด็กกินไปกระตุ้นให้ร่างกาย มีการแพ้ต่อโปรตีนนมวัวและย่อยโปรตีนนี้ได้ยาก จึงมีอาการเหมือนท้องอืด แน่นท้อง บางคนอาจท้องเสีย หรืออาเจียนได้ และเด็กส่วนใหญ่จะมีอาการทางระบบอื่นร่วมด้วย เช่น มีอาการเป็นผื่นแดงตามหน้า แขนขา ลำตัว หรือในบางคนอาจมีลมพิษขึ้นมาทันทีทันใดร่วมกับอาการปวดท้อง ร้องกวน หรืออาเจียน ถ้าอาการเป็นแบบนี้มักจะมีสาเหตุจากการแพ้โปรตีนนมวัว การรักษาคือแนะนำ ให้ลูกดื่มนมแม่ กรณีที่คุณแม่ไม่สามารถให้นมลูกได้ แพทย์จะแนะนำให้เลือกสูตรนมสำหรับรักษาเด็ก แพ้โปรตีนนมวัว ที่มีโปรตีนผ่านการย่อยอย่างละเอียด ซึ่งจะทำให้ร่างกายเด็กย่อยโปรตีนนมวัวได้ง่ายขึ้น ทำให้ไม่แพ้ อาการท้องอืด ร้องกวน หรืออาการแพ้โปรตีนนมวัว ในระบบอื่นๆ จะหายไปได้ และหากคุณแม่มีข้อสงสัยเกี่ยวกับนมสูตรพิเศษหรือนมสูตรย่อยง่าย สามารถศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมได้เพียงร่วมเป็นส่วนหนึ่งกับเรา คลิก
ปัจจุบันมีนมสูตรโปรตีนเคซีนที่ผ่านการย่อยอย่างละเอียดและเสริม LGG ซึ่งเป็นจุลินทรีย์สุขภาพ ชนิดเดียวกับที่มีอยู่ในลำไส้ของคนเรา มีส่วนในการช่วยย่อยโปรตีนหรือสารประกอบต่าง ๆ ได้ง่ายขึ้น การเติมจุลินทรีย์สุขภาพ LGG ลงไปในสูตรนมของเด็กแพ้โปรตีนนมวัว มีข้อมูลทางการแพทย์ยืนยันแล้วว่า ช่วยรักษาการแพ้โปรตีนนมวัวได้ดี ช่วยให้เด็กหายเร็วขึ้นและกลับมาดื่มนมสูตรปกติได้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
2 ลูกเป็นผื่นแดงที่แก้มบ่อย ๆ คงเป็นเพราะอากาศร้อน จึงเกิดผื่นคัน
เป็นความเชื่อที่ไม่ถูกเสมอไปครับ
เพราะถ้าเป็นผื่นจากอากาศร้อนส่วนใหญ่เด็กจะเป็นเฉพาะช่วงกลางวัน หรือช่วงที่มีอากาศร้อน และส่วนใหญ่ จะไม่ค่อยคัน แต่ในกรณีที่เป็นผื่นแดงที่แก้ม แขนขาหรือลำตัว และมีอาการคัน มักมีสาเหตุจากการแพ้ ที่เรียกว่าผื่นผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้ ซึ่งในรายที่เป็นมาก ๆ และมีอาการนาน ๆ มักจะเกิดจากปัญหาการแพ้โปรตีนนมวัวร่วมด้วย
ในเด็กเล็ก ๆ ที่เกิดอาการผื่นแพ้และคันนั้นเขาจะยังบอกไม่ได้ แต่คุณพ่อคุณแม่มีวิธีสังเกตคือลูกจะมีอาการหงุดหงิด แสดงอาการไม่สบายเนื้อไม่สบายตัว เวลาเราอุ้มหรือจับเขาก็มักจะเอาหน้า แก้ม แขน ขา มาถูกับลำตัวของคุณพ่อคุณแม่ เพื่อให้หายคัน เหมือนที่ผู้ใหญ่เกาเพราะเขายังเกาเองไม่เป็น หรือเขาจะร้องงอแงเฉพาะช่วงกลางคืน รวมทั้งตำแหน่งของผื่นที่ขึ้นก็เป็นจุดที่พ่อแม่สามารถสังเกตได้ ตำแหน่งของผื่นภูมิแพ้จะค่อนข้างเฉพาะเจาะจง เช่น เด็กเล็ก ๆ จะเกิดตามแก้ม หน้าผาก ซอกคอ ตามลำตัว หรื่อแขนขาด้านนอก ส่วนในเด็กโตจะเป็นที่ข้อพับ แขนขาด้านใน เป็นต้น
การแพ้โปรตีนนมวัวที่แสดงออกทางผื่นแพ้ผิวหนัง นอกจากการเปลี่ยนนม เป็นนมสูตรสำหรับรักษาเด็กแพ้โปรตีนนมวัว ที่โปรตีนมีการย่อยละเอียด เพื่อให้ร่างกายเด็กย่อยได้ง่าย ลดอาการแพ้ และเสริมจุลินทรีย์สุขภาพ LGG ซึ่งจะช่วยให้อาการหายได้เร็วขึ้นแล้ว ต้องคำนึงถึงสภาพผิวของเด็กแต่ละคนด้วย หากมีผิวแห้งร่วมด้วยต้องใช้สารเพิ่มความชุ่มชื้นผิว เช่น ครีม โลชั่น ไม่อาบน้ำร้อนเกินไป เพราะจะทำให้ผิวแห้ง อาการจะหายช้า และเลือกใช้สบู่ที่ไม่มีค่าความเป็นกรด-ด่างสูง และมีสารเพิ่มความชุ่มชื้นผิวด้วย
3 นมสูตรสำหรับรักษาอาการแพ้โปรตีนนมวัวมีรสขม ไม่ควรให้เด็กกินต่อไป ควรเปลี่ยนเป็นตัวอื่น
เป็นความเชื่อที่ผิด สาเหตุที่นมสำหรับเด็กแพ้โปรตีนนมวัวมีรสชาติออกขมนั้น เกิดจากกระบวนการย่อยโปรตีนให้มีขนาดเล็กละเอียด จึงทำให้นมมีกลิ่นและรสชาติที่แตกต่างจากนมสูตรปกติ เวลาพ่อแม่ลองชิมดู อาจจะคิดเองว่าลูกจะปฏิเสธ จริง ๆ แล้วในเด็กเล็ก ๆ เขายังไม่ติดรสชาติของนม เพราะฉะนั้นเด็กส่วนใหญ่จะสามารถดื่มนมสูตรสำหรับรักษาอาการแพ้โปรตีนนมวัวได้โดยไม่มีปัญหา ในเด็กส่วนน้อยที่อาจจะมีปัญหาในการดื่มนม วิธีที่ผมแนะนำคือ ในช่วงแรกให้ใช้นมสูตรเดิมผสมไปด้วยเพื่อให้เด็กค่อย ๆ คุ้นกับรสชาตินมสูตรใหม่แล้วจึงค่อย ๆ ลดปริมาณนมสูตรเดิมลง จนเด็กสามารถกินนมสูตรใหม่ได้ทั้งหมดในที่สุด แต่ถ้าเป็นกรณีนี้ ระยะเวลาที่เด็กจะหายจากอาการแพ้โปรตีนนมวัวก็จะช้าลง เพราะยังมีนมสูตรเดิมที่เด็กแพ้ผสมอยู่นั่นเอง
