พญ.นริศรา สุรทานต์นนท์ อาจารย์แพทย์ประจำหน่วยภูมิแพ้และภูมิคุ้มกัน ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้ความรู้และความคิดเห็นต่ออาการแพ้โปรตีนนมวัว ของเด็ก ดังนี้
ตอนนี้ปัญหาเด็กแพ้โปรตีนนมวัวเป็นอย่างไรบ้างคะ
“พบเด็กที่เป็นโรคนี้มากขึ้น นอกจากนี้เด็กที่แพ้แล้วมีอาการรุนแรงก็มีจำนวนเพิ่มขึ้นด้วยเมื่อเทียบกับอดีต สาเหตุที่เป็นเช่นนี้ไม่ทราบชัดเจน แต่เราพบว่า ในประเทศแถบตะวันตกจะมีอุบัติการณ์แพ้อาหารสูง ปัจจุบันเมื่อประเทศเราเจริญก้าวหน้า มีความเป็นสังคมเมืองมากขึ้น ประชากรของเราก็มีแนวโน้มที่จะเกิดภูมิแพ้ง่ายขึ้นเช่นกัน”
อาการของเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัวที่คุณหมอพบมีอะไรบ้างคะ
“อาการของเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัว สามารถเกิดขึ้นได้ในหลายระบบ ได้แก่ระบบทางเดินอาหาร อาจมีอาการท้องเสีย ถ่ายเป็นน้ำ เป็นมูกเลือด น้ำหนักตัวขึ้นช้า ระบบผิวหนังอาจแสดงอาการโดยการมีผื่นลมพิษ หรือผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง ซึ่งจะเป็นเป็นผื่นคันแดงขึ้นบริเวณแก้ม หรือข้อพับแขนขา ด้านระบบทางเดินหายใจ ผู้ป่วยอาจมีหายใจครืดคราดได้ เป็นต้น การซักถามประวัติว่าอาการที่เกิดขึ้นสัมพันธ์กับการรับประทานนมวัวหรือไม่ รวมทั้งการตรวจร่างกาย จะทำให้แพทย์ประเมินว่าเด็กคนนี้มีโอกาสแพ้โปรตีนนมวัวจริงหรือไม่
หลังจากนั้นแพทย์อาจพิจารณาลองหยุดนมวัว หรือผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของนมวัว เพื่อดูว่าอาการต่างๆ ดีขึ้นหรือไม่ หรืออาจจะมีการทำทดสอบภูมิแพ้ โดยการเจาะเลือดตรวจหรือทำทดสอบภูมิแพ้โดยการสะกิดผิวหนัง”
อาการแพ้โปรตีนนมวัวส่งผลเสียต่อเด็กอย่างไรหากรักษาไม่ถูกต้อง
“หลักๆ มักเป็นจากอาการของระบบทางเดินอาหาร เช่นถ่ายเหลว ถ่ายเรื้อรัง ถ่ายเป็นมูก น้ำหนักไม่ขึ้น ทำให้เกิดภาวะขาดสารอาหารได้ เด็กๆ ยังอยู่ในช่วงที่สมองและร่างกายกำลังเจริญและพัฒนา หากขาดสารอาหารสมองและร่างกายก็ไม่พัฒนาไปตามวัย อีกทั้งอาจส่งผลต่อภูมิคุ้มกัน เสี่ยงที่เด็กจะติดเชื้อง่าย”
คุณหมอมองว่านมสูตรพิเศษจำเป็นอย่างไรต่อเด็กที่มีอาการนี้
“จริงๆ เราทุกคนทราบดีว่า ‘นมแม่’ ดีที่สุดสำหรับเด็ก แต่แม่หรือเด็กบางคนก็มีข้อจำกัดที่ทำให้ไม่สามารถให้หรือรับประทานนมแม่ได้ ซึ่งเป็นที่มาของการพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารสำหรับทารกขึ้นมา หากไม่มีนมสูตรพิเศษ คงจะเกิดความลำบากทั้งเด็กและแพทย์ในการดูแลเขา เนื่องจากนมเป็นอาหารหลักของเด็กทารก
นมสูตรพิเศษสำหรับเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัวก็มีหลายระดับใช้ในการรักษาเด็กที่มีความรุนแรงต่างกัน ตัวอย่างเช่น นมสูตรโปรตีนย่อยอย่างละเอียดที่ย่อยโปรตีนนมวัวจนมีขนาดเล็กมาก จนทำให้มีโอกาสแพ้น้อย (extensive hydrolyzed formula) หรือนมสูตรกรดอะมิโน (amino acid formula) สำหรับเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัวอย่างรุนแรง พบว่า นมเหล่านี้ใช้ในการรักษาอาการได้ดี และมีคุณค่าอาหารที่เพียงพอเทียบเท่านมสูตรค่ะ”
