เลือกนมผงอย่างไร ให้เหมาะกับลูก

ตรวจสอบข้อมูลโดย : ผศ.พญ.ดิษจี ลุมพิกานนท์
กุมารแพทย์ สาขาทารกแรกเกิดและปริกำเนิด
ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ วชิรพยาบาล

คุณแม่ทุกคนรู้ดีว่านมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดของทารก แต่หากคุณแม่มีความจำเป็นไม่สามารถให้นมแม่กับลูกได้ก็ต้องเลือกนมผงที่ดีที่สุดให้กับลูก ทำให้นมผงเด็กคือทางเลือกของคุณแม่ ซึ่งคุณแม่ทุกคนต้องการเลือกสิ่งที่ดีที่สุดให้ลูก ในการเลือกนมผงเด็กก็เช่นกัน คุณแม่ต้องเลือกนมผงที่ดีที่สุดและต้องที่เหมาะกับลูกน้อยที่สุด เพื่อให้ลูกได้รับสิ่งที่ดีที่สุด เพื่อการเจริญเติบโตที่สมวัยของเขา

• นมผงสำหรับทารกเลือกอย่างไรถึงจะเหมาะกับลูกน้อย?

  ปัจจุบันนมผงสำหรับทารกและเด็กวัยกำลังโตมีมากมายหลายสูตรที่ผลิตขึ้นมาเพื่อให้เหมาะกับเด็กแต่ละกลุ่ม คุณแม่สามารถปรึกษาคุณหมอเพื่อเลือกหาสูตรนมที่เหมาะกับลูกได้ ดังนี้

• นมสูตรที่มีใยอาหารที่ช่วยในการย่อย

  เด็กที่กินนมผงจะมีอาการท้องผูกมากกว่าเด็กที่กินนมแม่ ดังนั้นเพื่อเป็นการป้องกันลูกจากอาการท้องผูก คุณแม่สามารถเลือกนมสูตรที่มีใยอาหารที่ช่วยในการย่อย ซึ่งประกอบด้วย...

  • - พีดีเอ็กซ์ (PDX)

    ใยอาหารสุขภาพ เป็นอาหารของจุลินทรีย์ชนิดดีที่มีอยู่ในลำไส้ใหญ่ ด้วยโครงสร้างของพีดีเอ็กซ์ที่ซับซ้อนกว่าใยอาหารชนิดอื่น จึงทำให้กระบวนการย่อยเป็นไปอย่างช้าๆ ส่งผลให้เกิดการกระตุ้นการเจริญเติบโตและการทำงานของจุลินทรีย์สุขภาพที่อาศัยอยู่ในลำไส้ใหญ่ได้อย่างทั่วถึง เป็นการรักษาสมดุลในลำไส้ของเด็ก

  • - กอส (GOS)

    เป็นพรีไบโอติกส์หรืออาหารของจุลินทรีย์ชนิดดีที่อยู่ในลำไส้ของคนเราเช่นกัน ช่วยกระตุ้นและเพิ่มปริมาณจุลินทรีย์ในระบบทางเดินอาหาร ซึ่งนอกจากจะช่วยให้เด็กมีระบบขับถ่ายที่ดีแล้ว ยังเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันที่แข็งแรงให้เด็กอีกด้วย

  เส้นใยอาหารสุขภาพทั้ง 2 ชนิด พีดีเอ็กซ์และกอส จะทำงานควบคู่กันภายในลำไส้ใหญ่ เพื่อเสริมสร้างการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์สุขภาพ สนับสนุนการทำงานของระบบทางเดินอาหาร ลดอาการท้องผูก ทำให้อุจจาระอ่อนนุ่มขึ้น ดีต่อสุขภาพและการขับถ่ายของเด็ก

• นมสูตรย่อยง่าย

  เด็กวัยทารกมักมีอาการร้องกวน ไม่สบายท้อง ท้องอืด แหวะนม เพราะระบบย่อยของลูกยังทำงานได้ไม่สมบูรณ์ หากได้กินนมแม่อาการนี้จะเกิดน้อยลง เพราะนมแม่ย่อยง่าย สำหรับคุณแม่ที่ไม่สามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ก็ไม่ต้องกังวลใจไปค่ะ เพราะคุณแม่สามารถหาตัวเลือกเป็นนมที่เหมาะสำหรับเด็กแรกเกิดสูตรย่อยง่ายมาทดแทนให้กับลูกได้ เนื่องจากนมผงสำหรับทารกสูตรนี้ได้ผ่านกระบวนการดังต่อไปนี้

  • - มีโปรตีนผ่านการย่อยบางส่วน

    การย่อยโปรตีนในนมผงสำหรับทารกสูตรย่อยง่ายจะทำให้โปรตีนมีขนาดเล็กลง จึงย่อยง่าย โปรตีนจึงถูกดูดซึมได้ดีขึ้น ทั้งยังช่วยควบคุมไม่ให้โปรตีนขนาดใหญ่ผ่านไปสู่ลำไส้ใหญ่ด้วย

  • - มีปริมาณน้ำตาลแลคโตสต่ำกว่านมสูตรปกติ

    ช่วยลดอาการท้องเสียจากการย่อยแลคโตสผิดปกติ ซึ่งการมีน้ำตาลแลคโตสในปริมาณน้อย มีข้อดีคือทำให้ระบบทางเดิน อาหารของทารกเกิดความคุ้นเคยกับการย่อยและดูดซึมแลคโตส

  นมผงสำหรับทารกสูตรย่อยง่ายเหมาะสำหรับเด็กทุกคน คุณแม่ควรให้ลูกกินนมสูตรย่อยง่ายอย่างต่อเนื่อง เพื่อที่ลูกจะได้ไม่มีปัญหาร้องกวน และไม่สบายท้อง ท้องอืด และแหวะนมให้คุณแม่กังวลใจ

  

   

• นมสูตรสำหรับเด็กการแพ้โปรตีนนมวัว

  การแพ้โปรตีนนมวัวเกิดจากร่างกายคิดว่าโปรตีนที่มีอยู่ในนมวัวเป็นสิ่งแปลกปลอม ดังนั้นนมสำหรับเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัว จึงเป็นการทำให้โปรตีนนมวัวมีขนาดเล็กลง จนร่างกายไม่รับรู้ว่าเป็นโปรตีนนมวัวอีกต่อไป นมเด็กสูตรที่ทำให้โปรตีนนมวัวมีขนาดเล็กลงมีอยู่ 3 สูตร คุณแม่สามารถปรึกษาคุณหมอเพื่อเลือกนมผงที่ดีที่สุดสำหรับลูกและมาใช้ป้องกันและรักษาให้เหมาะอาการของลูกได้ ดังนี้

  • - เพื่อป้องกัน : สามารถเลือกนมสูตรโปรตีนผ่านการย่อยบางส่วน (Partially Hydrolyzed Protein)

    ซึ่งโปรตีนในนมจะถูกย่อยจนได้เป็นโมเลกุลสายสั้นๆ แต่อาจยังมีโปรตีนโมเลกุลใหญ่บ้าง จึงไม่เหมาะในการใช้รักษา แต่อาจช่วยป้องกันภูมิแพ้ในเด็กกลุ่มเสี่ยงได้ เช่น มีประวัติคนครอบครัวเป็นโรคภูมิแพ้

  • - เพื่อรักษากรณีที่เป็นภูมิแพ้แล้ว : สามารถเลือกนมสูตรโปรตีนผ่านการย่อยอย่างละเอียด (Extensively Hydrolyzed Protein)

    ในนมสูตรนี้โปรตีนในนมจะถูกย่อยจนได้เป็นโมเลกุลขนาดเล็ก และบางส่วนอาจถูกย่อยจนเป็นกรดอะมิโน เป็นนมสำหรับเด็กแพ้นมวัว ที่ทำให้ไม่เกิดการกระตุ้นอาการแพ้

  • - เพื่อรักษากรณีแพ้รุนแรง : สามารถเลือกนมสูตรกรดอะมิโน (Amino Acid Based Formula)

    เป็นนมสำหรับเด็กแพ้โปรตีนนมวัวชนิดรุนแรง และแพ้โปรตีนจากอาหารหลายชนิด หรือมีระบบย่อยอาหารผิดปกติเมื่อให้นมวัวสูตรโปรตีนย่อยละเอียดแล้วไม่ดีขึ้น

  สำหรับนมผงสำหรับทารกสูตรย่อยโปรตีนอย่างละเอียดมี 2 ชนิด คือชนิดโปรตีนเคซีน และชนิดโปรตีนเวย์ ปัจจุบันด้วยวิทยาการก้าวหน้าก็มีการพัฒนานมสูตรต่างๆ ออกมาหลากหลาย ซึ่งให้ผลดีในการรักษา อย่างเช่น นมสูตรโปรตีนเคซีนย่อยละเอียด เสริมจุลินทรีย์สุขภาพ LGG ช่วยการทำงานของจุลินทรีย์ชนิดดีในลำไส้ ช่วยทำให้ลำไส้แข็งแรง ซึ่งมีงานวิจัยทางการแพทย์ที่รองรับว่าช่วยรักษาเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัวให้หายขาด และทำให้เด็กกลับมากินนมสูตรปกติได้ภายใน 1 ปี

• นมสูตรสำหรับเด็กที่มีภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ

  ภาวะการย่อยแลคโตสผิดปกติ หรือ Lactose Intolerance คือ ภาวะที่ร่างกายไม่สามารถทนต่อการกินน้ำตาลแลคโตสที่พบเป็นส่วนประกอบสำคัญของนมได้ เกิดจากการที่ร่างกายขาดเอนไซม์แลคเตส (Lactase) หรือมีไม่เพียงพอ บางครั้งเกิดตามหลังการติดเชื้อในลำไส้ เอนไซม์แลคเตส (Lactase) เป็นเอนไซม์ที่ใช้ย่อยแลคโตส ซึ่งเป็นน้ำตาลที่อยู่ในนมวัว จุลินทรีย์ในทางเดินอาหารจึงนำน้ำตาลนี้ไปใช้ ทำให้เกิดการสร้างกรดและแก๊ส มีการดึงน้ำเข้ามาในลำไส้และลำไส้เคลื่อนตัวเร็วขึ้น จึงเกิดอาการท้องเดิน ท้องเสียหลังกินนมวัวขึ้น

หากคุณแม่พบว่าลูกมีภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ ควรปรึกษาคุณหมอถึงแนวทางรักษา ภาวะนี้สามารถรักษาได้ โดยให้ลูกกินนมสูตรปราศจากแลคโตส (Lactose Free) ซึ่งจะช่วยให้เด็กลดอาการท้องเสียลงได้

เด็กส่วนใหญ่จะใช้เวลา 1-2 สัปดาห์ในการสร้างเอนไซม์แลคเตส เมื่อร่างกายผลิตเอนไซม์นี้ได้ในปริมาณที่เพียงพอแล้ว เด็กก็จะสามารถกินนมสูตรปกติได้

จะเห็นได้ว่านมผงสำหรับทารกและเด็กวัยกำลังโตมีรายละเอียดต่างๆ ที่ต้องให้ความสำคัญ หากคุณแม่ได้เลือกนมสำหรับเด็กผ่าคลอด หรือนมผงเด็กที่ดีที่สุดอย่างใส่ใจว่าสูตรไหนเหมาะสมกับลูกน้อยของเรา แม้ไม่ได้กินนมแม่ก็เชื่อมั่นว่าลูกจะเจริญเติบโตได้อย่างไม่มีปัญหามาให้คุณแม่ต้องกังวลใจค่ะ

ทำอย่างไรเมื่อลูกน้อยท้องอืด แหวะนม ร้องกวน หลังหย่านมแม่?

ในช่วงให้นมแม่ ลูกน้อยมักจะย่อยนมแม่ได้ดี ไม่ค่อยมีปัญหางอแง ร้องกวน จากอาการท้องอืด แหวะนม นั่นก็เพราะในนมแม่มีโปรตีนขนาดเล็กที่ย่อยง่าย ซึ่งดีกับระบบย่อยอาหารของเด็กเล็ก อีกทั้งนมแม่ยังอุดมไปด้วยสารอาหารที่จำเป็นสำหรับพัฒนาการสมอง

แต่เมื่อลูกน้อยเข้าสู่วัยที่ต้องหย่านมและเริ่มปรับเปลี่ยนไปกินอาหารตามวัยมากขึ้น ก็อาจทำให้ลูกน้อยมีอาการท้องอืด ท้องผูก แหวะนม หรือร้องกวนได้ ซึ่งเป็นเรื่องปกติที่สามารถเกิดขึ้นได้ เนื่องจากระบบย่อยอาหารของเด็กเล็กยังทำงานได้ไม่สมบูรณ์เหมือนกับของผู้ใหญ่ และยังต้องการเวลาปรับตัวให้คุ้นชินกับอาหารชนิดใหม่

เพื่อป้องกันอาการไม่สบายท้องต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้ในช่วงหลังหย่านม คุณแม่ควรมองหา “ทางเลือกในการเปลี่ยนที่ดีที่สุด” คุณแม่อาจมองหาโภชนาการที่ย่อยง่ายทีมี PHP หรือโปรตีนขนาดเล็กที่ย่อยมาแล้วบางส่วน ทำให้ย่อยและดูดซึมง่าย ช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้อย่างต่อเนื่อง ลดอาการไม่สบายท้อง ควบคู่ไปกับสุดยอดสารอาหารสมองอย่าง MFGM ที่พบในนมแม่ ซึ่งประกอบไปด้วยโปรตีนและไขมันที่จำเป็นกว่า 150 ชนิด ได้แก่ เช่น สฟิงโกไมอีลิน ฟอสโฟลิปิด และแกงกลิโอไซด์ ก็จะช่วยให้ลูกน้อยผ่านช่วงหย่านมได้อย่างราบรื่น สบายท้องและเรียนรู้ไม่สะดุด