ลูกท้องเสียบ่อยเกิดจากอะไร?

เด็กท้องเสีย มักเกิดจากสาเหตุการติดเชื้อต่างๆ ได้แก่ เชื้อแบคทีเรีย หรือไวรัสเป็นอันดับต้นๆ เวลามาพบแพทย์ก็จะได้รับการรักษาตามอาการ รวมทั้งอาจได้รับยาฆ่าเชื้อ หรือยาปฏิชีวนะร่วมไปด้วย ซึ่งในภาวะที่ลูกท้องเสียครั้งแรก ส่วนใหญ่ก็มาจากโรคติดเชื้อในลำไส้จริงๆ แต่อย่างไรก็ดีอาการเด็กท้องเสียก็มีได้หลายสาเหตุ ยกตัวอย่างเช่น

1. ได้รับเชื้อโรคเข้าไปทางปากจากสิ่งสกปรกต่าง ๆ
2. ต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ
3. อาการจากเนื้องอกบางประเภท
4. ผลข้างเคียงจากยาปฏิชีวนะบางประเภท
5. การแพ้โปรตีนนมวัว

นอกจากนี้ เราได้นำข้อมูลเรื่องลูกท้องเสียอย่างละเอียดและเชื่อถือได้ โดยเฉพาะการแพ้โปรตีนนมวัว จาก น.อ.หญิง พญ.ปัญจฉัตร รัตนมงคล กุมารแพทย์เฉพาะทาง โรคระบบทางเดินอาหาร โรงพยาบาลภูมิพลอดุลยเดช มาฝากคุณแม่กันด้วย

ลูกท้องเสียถ่ายเป็นมูกเลือดอาจไม่ใช่เพราะการติดเชื้อ

ในกรณีที่เด็กถ่ายเป็นมูก เป็นมูกเลือด มีอาการท้องเสียยืดเยื้อนานๆ หรือเป็นซ้ำๆ ต้องระวังว่าสาเหตุอาจจะไม่ใช่จากการติดเชื้อแล้ว บ่อยครั้งที่พ่อแม่อาจคิดไม่ถึง เข้าใจว่าเป็นเพราะลูกชอบเอาของเข้าปากเลยติดเชื้อบ่อยๆ จึงพาลูกไปรักษา อาจได้ยาปฏิชีวนะเพื่อฆ่าเชื้อมาทุกรอบ ทำให้ส่งผลต่อภูมิต้านทานในลำไส้ ซึ่งพอได้มาวิเคราะห์กันจริงๆ โดยละเอียด ถึงได้ทราบว่า สาเหตุที่ลูกท้องเสียแท้จริงมาจากการแพ้อาหาร หรือการแพ้โปรตีนนมวัวนั่นเอง

การที่เด็กได้รับยาปฏิชีวนะ ทำลายเชื้อโรคได้จริง แต่ขณะเดียวกันก็ทำให้เชื้อเจ้าถิ่นในลำไส้ที่เป็นจุลินทรีย์สุขภาพ หรือโพรไบโอติก ซึ่งเป็นเชื้อที่ดีมีประโยชน์ถูกทำลายไปด้วย ทำให้ระบบนิเวศน์ในลำไส้เสียสมดุล (Dysbiosis) เป็นเหตุให้ภูมิคุ้มกันในลำไส้บกพร่อง สร้างสารคัดหลั่งภูมิต้านทาน (Secretory IqA) ได้ลดลง อีกทั้งเยื่อเมือก (Mucus) ที่คอยดักจับเชื้อโรคก็สร้างได้น้อยลง เกิดรูรั่วที่รอยต่อของเซลล์เยื่อบุลำไส้ ทำให้ลำไส้อ่อนแอลง เชื้อโรคก็เข้าไปได้ง่าย

เมื่อจุลินทรีย์สุขภาพลดลงจากการได้รับยาปฏิชีวนะบ่อยๆ เชื้อก่อโรคก็เข้ามาแทนที่ ยิ่งทำให้ลำไส้เกิดการอักเสบเป็นแผล แผลอักเสบหรือรูรั่วที่ผนังลำไส้นี้ จะเป็นประตูให้สารที่ก่อการแพ้ หรือโปรตีนต่างๆ สามารถเข้าไปกระตุ้นให้เด็กท้องเสียเกิดการแพ้สารอาหารต่างๆตามมาได้ง่าย เพราะโดยปกติถ้าลำไส้แข็งแรง สารที่ให้เกิดการแพ้ก็จะผ่านผนังลำไส้เข้าไปกระตุ้นได้ยาก แต่พอเด็กมีอาการถ่ายเป็นมูกเลือดซ้ำๆ ลำไส้เกิดแผล และยังได้รับยาปฏิชีวนะบ่อยๆ อีก ก็ยิ่งทำให้ลำไส้อ่อนแอลง ทำให้เด็กแพ้สารอาหารที่ไม่เคยแพ้มาก่อนได้

ในปัจจุบัน พบว่าเด็กมาแพ้อาหารทีเป็นภายหลังมากยิ่งขึ้น จากที่เมื่อก่อนไม่แพ้ ด้วยเหตุที่มีการใช้ยาปฏิชีวนะกันอย่างแพร่หลาย ไม่ว่าจะใช้รักษาโรคหวัด โรคท้องเสีย หรือรักษาการติดเชื้อในที่ต่างๆ ของร่างกาย จากกลไกที่กล่าวมาข้างต้น ทำให้เด็กมีภาวะแพ้นม แพ้สารอาหารต่างๆ ตามมา ผลจากการแพ้นม แพ้อาหาร ลำไส้ก็เกิดการอักเสบ เกิดแผล อาการก็อาจแสดงออกโดยมีภาวะท้องเสียยืดเยื้อ ท้องเสียเรื้อรัง หรือถ่ายเป็นมูกเลือดได้เช่นกัน พอไปรักษาก็อาจได้รับยาปฏิชีวนะมาอีก วนไปอยู่อย่างนั้น แทนที่เด็กจะแพ้สารอาหารอย่างเดียวก็อาจกลายเป็นแพ้เป็นสิบๆ อย่างได้ เพราะการแก้ปัญหาไม่ตรงจุดและเข้าใจผิดว่าการเกิดท้องเสียต้องมาจากการติดเชื้อเท่านั้น โดยลืมคิดถึงสาเหตุว่าอาจมาจากการแพ้อาหาร ซึ่งพบบ่อยมากขึ้น ผลที่ตามมานอกจากการแพ้อาหารแล้ว ยังทำให้เกิดภาวะทุโภชนาการ ซีด บวมจากโปรตีนในเลือดต่ำ มีผลต่อพัฒนาการทางร่างกายและสมองในระยะยาวได้

แทนที่เด็กจะแพ้สารอาหารอย่างเดียวก็อาจกลายเป็นแพ้เป็นสิบๆ อย่างได้ เพราะการแก้ปัญหาไม่ตรงจุดและเข้าใจผิดว่าการเกิดท้องเสียต้องมาจากการติดเชื้อเท่านั้น โดยลืมคิดถึงสาเหตุว่าอาจมาจากการแพ้อาหาร ซึ่งพบบ่อยมากขึ้น ผลที่ตามมานอกจากการแพ้อาหารแล้ว ยังทำให้เกิดภาวะทุโภชนาการ ซีด บวมจากโปรตีนในเลือดต่ำ มีผลต่อพัฒนาการทางร่างกายและสมองในระยะยาวได้