โดย น.อ.หญิง พญ.ปัญจฉัตร รัตนมงคล
กุมารแพทย์เฉพาะทางโรคระบบทางเดินอาหารโรงพยาบาลภูมิพลอดุลยเดช
2 กินนมแม่ ลูกคงไม่แพ้โปรตีนนมวัวหรอก
เป็นความเชื่อที่ผิด
ลูกกินนมแม่ ลูกก็อาจจะมีอาการแพ้โปรตีนนมวัวได้ โดยลูกไม่ได้แพ้นมแม่ เพราะนมแม่ถือว่าเป็นสารอาหารที่เหมาะสมที่สุดสำหรับลูกที่ธรรมชาติสร้างมา แต่เป็นเพราะลูกแพ้โปรตีนแปลกปลอมที่ผ่านมาทางนมแม่ เนื่องจากแม่ดื่มนมวัว หรือกินอาหารที่มีส่วนผสมของนมวัว เมื่อลูกได้รับนมแม่ โปรตีนในนมวัวจะถูกส่งผ่านไปยังลูก ซึ่งเด็กบางคนร่างกายจะไวต่อโปรตีนเหล่านั้น จึงทำให้เกิดการแพ้ขณะกินนมแม่
ที่น่ากังวลคือ คนส่วนใหญ่จะไม่คิดว่าอาการต่างๆ ที่เกิดกับลูก เช่น หายใจครืดคราด หอบ ไอ มีน้ำมูก เป็นผื่นคัน ท้องอืด ถ่ายเป็นมูกเลือด ฯลฯ คืออาการของการแพ้โปรตีนนมวัวในนมแม่ บางรายกว่าจะรู้ถึงสาเหตุที่แท้จริงก็รักษาผิดทางจนส่งผลเสียต่อสุขภาพของเด็ก
วิธีที่จะทราบว่า อาการเหล่านี้เกิดจากการแพ้โปรตีนนมวัวที่เด็กได้รับผ่านทางนมแม่ก็คือ การซักประวัติ และการสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด ในเด็กทารกซึ่งได้รับสารอาหารทั้งหมดจากนมแม่ ถ้าเด็กมีอาการผิดปกติ เช่น คัดจมูก หายใจเสียงดัง หงุดหงิด งอแง หายใจหอบ มีเสียงวี้ดๆ โดยเฉพาะถ้ามีอาการระหว่างหรือหลังกินนมแม่ ดูดนมไปก็หายใจครืดคราดๆ ไป กินนมแม่แล้วถ่ายเป็นมูก เป็นมูกเลือด ร้องกวน อยู่ไม่สุข มีผื่นตามผิวหนัง หากดูแล้วว่าระบบทางเดินหายใจของเด็กก็ปกติดี ช่วงเวลาและท่าทางขณะอุ้มเด็กกินนมก็เหมาะสมดีแล้ว อาการต่างๆ อธิบายไม่ได้ว่ามาจากสาเหตุความผิดปกติอื่นๆ ก็น่าสงสัยแล้วว่าอาจจะแพ้โปรตีนนมวัวที่ผ่านมาทางน้ำนมแม่
วิธีดูแลรักษาก็คือ ให้ลูกได้รับนมแม่ โดยแม่ต้องงดนมและผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของนมทุกชนิด รวมทั้งอาหารที่ทำให้แพ้ง่าย เช่น อาหารทะเล ไข่ ถั่วเหลือง แป้งสาลี ฯลฯ ในกรณีที่แม่ไม่สามารถงดอาหารเหล่านั้น หรือมีนมแม่ไม่เพียงพอ ควรพิจารณาให้นมสูตรสำหรับเด็กแพ้โปรตีนนมวัวเสริม เช่น นมสูตรโปรตีนเคซีนที่ผ่านการย่อยอย่างละเอียด ที่เสริมจุลินทรีย์สุขภาพ LGG ช่วยลดอาการแพ้โปรตีนนมวัวและส่งเสริมสุขภาพของลำไส้ด้วย
3 ไม่มีนมชนิดใดที่สามารถรักษาการแพ้โปรตีนนมวัวในเด็กได้
เป็นความเชื่อที่ผิด
อาการแพ้โปรตีนนมวัวสามารถรักษาด้วยนมสูตรพิเศษได้ตามระดับความรุนแรงของอาการ ควรไปปรึกษาแพทย์ ซึ่งถ้าสาเหตุของอาการมาจากการแพ้โปรตีนนมวัว แพทย์จะแนะนำให้เด็กดื่มนมแม่ โดยให้แม่งดนมวัวและผลิตภัณฑ์จากนมวัวทุกชนิด หรือถ้าไม่สามารถให้นมแม่ได้ ควรให้เด็กได้รับนมสูตรโปรตีนย่อยอย่างละเอียดหรือ Extensive Hydrolyzed Formula ซึ่งโปรตีนในนมจะถูกย่อยจนได้เป็นโมเลกุลขนาดเล็ก และบางส่วนอาจถูกย่อยจนเป็นกรดอะมิโน ทำให้ไม่กระตุ้นอาการแพ้ เหมาะสำหรับเด็กที่แพ้ไม่รุนแรงมาก ส่วนเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัวชนิดรุนแรง หรือรักษาโดยให้กินนมสูตรโปรตีนย่อยอย่างละเอียด แล้วไม่ดีขึ้น ก็ให้นมสูตรโปรตีนกรดอะมิโน
สำหรับนมสูตรย่อยโปรตีนอย่างละเอียดมี 2 ชนิด คือชนิดโปรตีนเคซีน และชนิดโปรตีนเวย์ ปัจจุบันด้วยวิทยาการก้าวหน้าก็มีการพัฒนานมสูตรต่างๆ ออกมาหลากหลาย ซึ่งให้ผลดีในการรักษา เช่น นมสูตรโปรตีนเคซีนย่อยละเอียด เสริมจุลินทรีย์สุขภาพ LGG ซึ่งมีงานวิจัยทางการแพทย์ที่รองรับว่าช่วยรักษาเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัวให้หายขาด และทำให้เด็กกลับมากินนมสูตรปกติได้ภายใน 1 ปี
เด็กบางคนไม่ได้แพ้โปรตีนในนมวัวตั้งแต่แรก แต่พอเจ็บป่วยไม่สบายจากการการติดเชื้อในร่างกาย เช่น ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร ได้รับยาปฏิชีวนะเพื่อฆ่าเชื้อเป็นประจำ ทำให้ไปทำลายจุลินทรีย์สุขภาพในลำไส้ชนิดดีด้วย จึงทำให้ลำไส้มีปัญหา เมื่อมีสารกระตุ้นการแพ้ เช่น โปรตีนจากนมไปกระตุ้น จากที่ไม่แพ้ก็เกิดการแพ้ในที่สุด การที่มีนมเสริมจุลินทรีย์สุขภาพ LGG จะช่วยรักษาระบบนิเวศน์ในลำไส้ให้ดีขึ้น เมื่อลำไส้เด็กแข็งแรง ทำงานได้ดีขึ้น อาการเด็กก็จะดีขึ้นตามมาจนกลับสู่สภาวะปกติในที่สุด
