Enfa สรุปให้
เลือกอ่านตามหัวข้อ
• สาเหตุเด็กท้องผูก เด็กถ่ายยาก
• อาการเด็กท้องผูก
• วิธีแก้อาการเด็กท้องผูก
• ลูกมีอาการท้องผูกเรื้อรังอยู่หรือเปล่า
• ลูกท้องผูกแบบไหนควรไปพบแพทย์
• ไขข้อข้องใจเรื่องอาการเด็กท้องผูกกับ Enfa Smart Club
แม่ ๆ รู้ไหม เด็ก ๆ กว่า 70% มักมีอาการไม่สบายท้อง และอาการท้องผูกก็คือหนึ่งในอาการหลัก! โดยอาการท้องผูก (Constipation) นั้นถือว่าเป็นปัญหาอันดับต้น ๆ ที่พบได้บ่อยในทารก และเด็กเล็ก
ซึ่งเด็กท้องผูกหากปล่อยไว้นานจนเกินไปโดยไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและเหมาะสม อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพกาย และสุขภาพจิตใจของลูกน้อยได้ บทความดี ๆ จาก Enfa มีสาระและเคล็ดลับดี ๆ เกี่ยวกับปัญหาลูกท้องผูก มาฝากกันค่ะ
อาการเด็กท้องผูก เด็กถ่ายยาก เป็นเรื่องปกติที่สามารถเกิดขึ้นได้กับเด็กทุก ๆ คน ตั้งแต่แรกเกิดจนไปถึงเด็กโต โดยสาเหตุที่ทำให้เด็กท้องผูกมีด้วยกันหลายสาเหตุ ดังนี้
ลูกถ่ายไม่ออกอาจมีสาเหตุจากอาการท้องผูก ซึ่งเป็นเรื่องปกติที่มักเกิดขึ้นกับทารก โดยเฉพาะในเด็กทารกที่กินนมผง อาจส่งผลให้อุจจาระแข็งตัวและเกิดอาการท้องผูกได้
ในทางกลับกันทารกที่กินนมแม่จะมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดอาการท้องผูกน้อยกว่าทารกที่กินนมผง เนื่องจากน้ำนมแม่มีคุณสมบัติย่อยได้ง่าย ง่ายต่อการขับถ่าย
คำแนะนำ: หากเด็กที่กินนมผงมีอาการท้องผูก สามารถบรรเทาอาการเบื้องต้นได้ด้วยการนวดท้องหรือเคลื่อนไหวร่างกายลูกน้อยเพื่อช่วยในการขับถ่าย
ในกรณีที่เด็กอายุ 6 เดือนขึ้นไป หรือกินอาหารตามวัยทารก (Solid Food) ได้แล้ว สามารถเพิ่มอาหารที่มีกากใยในมื้ออาหาร รวมทั้งเพิ่มการดื่มน้ำเข้าไปหลังการป้อนนม เพื่อช่วยในการขับถ่ายได้เช่นกัน
สำหรับเด็กที่กินนมผง การชงนมผิดสัดส่วนอย่างการผสมน้ำน้อยหรือมากเกินกำหนด หรือการใส่ผสมปริมาณนมผงผิดสัดส่วน อาจทำให้ลูกน้อยมีอาการท้องผูกได้เช่นกัน
คำแนะนำ: ในทุก ๆ ครั้งที่ต้องชงนม ควรชงนมให้ถูกต้องตามสัดส่วนที่กำหนดไว้ตามคำแนะนำข้างบรรจุภัณฑ์ของผลิตภัณฑ์นั้น ๆ นอกจากนี้ ยังควรใส่ใจเรื่องสุขอนามัย ทำความสะอาดอุปกรณ์ชงนมสม่ำเสมอ
ทารกคลอดก่อนกำหนด อาจพบปัญหาเด็กท้องผูกได้ง่ายกว่าทารกทั่วไป เนื่องจากระบบย่อยอาหารยังเจริญไม่เต็มที่ ส่งผลให้อาหารเคลื่อนผ่านทางเดินอาหารช้าและย่อยได้ไม่สมบูรณ์ อุจจาระจึงแห้งและแข็ง
คำแนะนำ: หากทารกคลอดก่อนกำหนดมีอาการท้องผูก สามารถใช้วิธีบรรเทาอาการท้องผูก เช่น การเคลื่อนไหวร่างกายลูกน้อย เพื่อช่วยในการขับถ่ายได้เช่นกัน ทั้งนี้ หากอาการท้องผูกไม่ดีขึ้น ควรพาลูกน้อยไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
ปัญหาการดื่มน้ำน้อย พบได้ในเด็กเล็กและเด็กโตที่ปรับเปลี่ยนไปกินอาหารตามวัยเป็นหลักแล้ว ซึ่งอาจส่งผลให้เด็กถ่ายยาก มีอาการท้องผูก เพราะลำไส้มีน้ำมาหล่อลื่นน้อย ก็ทำให้การขับถ่ายเอากากอาหารออกมานั้นทำได้ยากขึ้น
คำแนะนำ: ให้ลูกดื่มน้ำให้เพียงพอกับที่ร่างกายต้องการและดื่มสม่ำเสมอ เพื่อป้องกันอาการขาดน้ำและอาการท้องผูกในเด็ก อีกทั้งการขาดน้ำยังส่งผลต่อระบบอื่น ๆ ในร่างกายของเด็กด้วย
ในช่วงแรกเกิด - 6 เดือนแรก ทารกควรได้รับนมแม่เพียงอย่างเดียว เนื่องจากนมแม่เป็นอาหารที่เหมาะสมสำหรับช่วงวัยดังกล่าว เนื่องจากในช่วงวัยนี้ ระบบย่อยอาหารยังไม่สามารถย่อยอาหารชนิดอื่นได้มากนัก การเริ่มให้อาหารตามวัยทารกเร็วก่อนช่วงที่เหมาะสม จะทำให้ลูกน้อยมีอาการท้องผูกและอาจเสี่ยงต่ออาการลำไส้ตีบตันได้
คำแนะนำ: ในช่วง 6 เดือนแรกควรให้ทารกได้กินนมแม่แค่เพียงอย่างเดียว เมื่อทารกอายุ 6 เดือนขึ้นไป จึงค่อย ๆ เริ่มให้อาหารตามวัยทารก หรือ Solid Food เพื่อให้ทารกได้รับสารอาหารอื่น ๆ เพิ่มขึ้น ดีต่อการเจริญเติบโตที่สมวัย
อาการเด็กท้องผูกไม่ได้มีเพียงแค่เด็กถ่ายไม่ออกเท่านั้น แต่ยังมีอาการในลักษณะอื่น ๆ ร่วมด้วย โดยคุณแม่สามารถสังเกตลักษณะเด็กท้องผูกได้ ดังนี้
เมื่อแน่ชัดแล้วว่าเจ้าตัวเล็กน่าจะกำลังประสบกับปัญหาท้องผูกจริง ๆ คุณพ่อคุณแม่สามารถที่จะรับมือได้ ดังนี้
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหารเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่จะสามารถช่วยบรรเทาอาการท้องผูกในทารกและเด็กเล็กได้ โดยมีวิธีดังต่อไปนี้
การออกกำลังกายขาเบา ๆ อย่างท่าปั่นจักรยาน อาจช่วยกระตุ้นให้ลำไส้ของทารกทำงานได้ดีขึ้น ทำให้ถ่ายง่ายขึ้น โดยวางลูกน้อยลงบนเบาะสำหรับเด็ก แล้วค่อย ๆ หมุนที่ขาไปมาในท่วงท่าคล้ายกับว่าขาทั้งสองข้างกำลังปั่นจักรยาน
การนวดที่หน้าท้อง ขา หลัง และทั่วร่างกายของทารกจะช่วยให้เจ้าตัวเล็กรู้สึกสงบและผ่อนคลาย โดยกดไปที่ท้องเบา ๆ ให้เป็นลักษณะวงกลม การนวดที่ท้องเบา ๆ อาจช่วยให้ทารกขับถ่ายได้ง่ายขึ้น
ปกติแล้วเวลาที่ทารกขับถ่าย ก็จะอยู่ในท่านอนหงายราบไปกับพื้น แต่ในกรณีที่เจ้าตัวเล็กเริ่มมีอาการท้องผูก การเปลี่ยนท่าทางอาจช่วยให้ขับถ่ายได้ดีขึ้น ให้คุณพ่อคุณแม่จับทารกวางในท่าหมอบ โดยงอเข่าขึ้นไปที่หน้าอก การถ่ายอุจจาระในท่าหมอบอาจช่วยให้ลูกขับถ่ายได้ง่ายกว่าการนอนราบ
นมแม่ดีที่สุดสำหรับเด็กท้องผูก โดยเฉพาะเด็กแรกเกิด - 6 เดือนแรก แต่ในกรณีที่คุณแม่ไม่สามารถให้นมแม่ได้ หรือในเด็กโตที่มีการปรับเปลี่ยนนม ควรเลือกโภชนาการที่มีความเหมาะสมสำหรับลูกน้อย
โภชนาการที่เหมาะสมอาจมีคุณสมบัติ เป็นโปรตีนผ่านการย่อยบางส่วน หรือ PHP (Partially Hydrolyzed Protein) โปรตีนที่ผ่านการย่อยบางส่วน มีโมเลกุลขนาดเล็ก ย่อยได้ง่าย และดูดซึมได้ดี ทำให้อุจจาระอ่อนนุ่มคงตัว ไม่แข็ง ขับถ่ายได้ง่าย
นอกจากนี้ยังควรเลือกโภชนาการที่มีใยอาหาร อย่าง โพลีเด็กซ์โตรส (PDX) และกาแลคโตโอลิโกแซคคาไรด์ (GOS) ซึ่งช่วยในการทำงานของแบคทีเรียชนิดดีในลำไส้และปรับลักษณะอุจจาระให้นิ่มขึ้น
ทารกท้องผูก วิธีแก้ การใช้ยาก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่สามารถช่วยบรรเทาอาการท้องผูกได้ แม้ว่าโดยปกติแล้วอาการเด็กท้องผูกนั้นไม่จำเป็นต้องรักษาโดยการใช้ยาเฉพาะทาง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็กที่อายุต่ำกว่า 6 เดือน การให้ยาบางชนิดอาจส่งผลเสียต่อทารกมากกว่าผลดี
แต่ก็มียาแก้ท้องผูก หรือยาแก้ท้องผูกทารก ที่ช่วยให้อาการท้องผูกดีขึ้น เช่น
อย่างไรก็ตาม คุณพ่อคุณแม่ไม่ควรซื้อยามาใช้กับทารกเอง ควรปรึกษากับแพทย์และเภสัชกรทุกครั้งก่อนที่จะซื้อยาใด ๆ ก็ตามมาใช้กับทารก หรือควรได้รับการจ่ายยาจากแพทย์และเภสัชกรโดยตรง
เมื่อเด็กท้องผูก และได้ลองปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินของเจ้าตัวเล็กแล้ว แต่อาการไม่ดีขึ้น ควรปรึกษาแพทย์ หรือผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางเพื่อหาสาเหตุจากความผิดปกติทางกายภาพ โดยเด็กท้องผูกบางคนอาจจะมีความผิดปกติบริเวณทวารหนัก มีความผิดปกติของประสาทที่ควบคุมการขับถ่ายอุจจาระ และความผิดปกติของประสาทไขสันหลังส่วนปลายซึ่งควบคุมการถ่ายอุจจาระ ทำให้เกิดปัญหาท้องผูกได้ จำเป็นต้องทำการตรวจและวินิจฉัยที่ละเอียดมากขึ้น
ปัญหาลูกท้องผูก ลูกถ่ายไม่ออก ร้องไห้ ลูกถ่ายยาก แม้จะดูเหมือนอาการทางสุขภาพทั่วไปที่เกิดขึ้นได้ทั้งกับเด็กและผู้ใหญ่ แต่คุณพ่อคุณแม่ไม่ควรชะล่าใจกับอาการเด็กท้องผูกเด็ดขาด
โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเจ้าตัวเล็กมักจะขับถ่ายน้อย ทารกเบ่งอุจจาระไม่ออก หรือในหนึ่งสัปดาห์ขับถ่ายไม่ถึง 3 ครั้ง หรือมีอาการท้องผูกต่อเนื่องเป็นเวลานานกว่า 1 เดือน ลักษณะเช่นนี้ถือว่าน่าเป็นห่วง เพราะเป็นสัญญาณที่ค่อนข้างบอกอย่างแน่ชัดแล้วว่า “ลูกท้องผูกเรื้อรัง” ควรพาลูกไปพบแพทย์เพื่อเข้ารับการตรวจวินิจฉัยและรับการรักษา
หากลูกท้องผูกและมีอาการดังต่อไปนี้ ควรพาลูกไปพบแพทย์เพื่อเข้ารับการตรวจวินิจฉัยและรับการรักษา
เด็กอายุ 2 ขวบ ก็สามารถที่จะมีอาการท้องผูกได้ ไม่ถือว่าอันตรายจนน่าเป็นห่วง เว้นเสียแต่ว่าลูกมีปัญหาท้องผูกติดต่อกันนานหลายเดือน อาจจำเป็นจะต้องพาลูกไปเข้ารับการตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาจากแพทย์
เด็กท้องผูก ส่วนใหญ่แล้วไม่จำเป็นต้องใช้ยารักษาหรือรับการรักษาแบบเฉพาะทาง การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกิน การให้ลูกหมั่นเคลื่อนไหวร่างกายอยู่เสมอ ดื่มน้ำอยู่บ่อย ๆ ก็จะช่วยให้อาการท้องผูกของลูกดีขึ้นได้
เว้นเสียแต่ว่าได้ลองหลายวิธีแล้วแต่อาการท้องผูกก็ไม่ดีขึ้น กรณีนี้ควรพาลูกไปเข้ารับการตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาจากแพทย์
หากลูกท้องผูกบ่อย ๆ หรือในหนึ่งสัปดาห์มีการขับถ่ายน้อยกว่า 3 ครั้ง ควรพาลูกไปเข้ารับการตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาจากแพทย์ เพราะอาจเสี่ยงต่อปัญหาท้องผูกเรื้อรังได้
เด็กท้องผูก ส่วนใหญ่แล้วไม่จำเป็นต้องใช้ยารักษาหรือรับการรักษาแบบเฉพาะทาง การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกิน การให้ลูกหมั่นเคลื่อนไหวร่างกายอยู่เสมอ ดื่มน้ำอยู่บ่อย ๆ ก็จะช่วยให้อาการท้องผูกของลูกดีขึ้นได้
เว้นเสียแต่ว่าได้ลองหลายวิธีแล้วแต่อาการท้องผูกก็ไม่ดีขึ้น กรณีนี้ควรพาลูกไปเข้ารับการตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาจากแพทย์
ลูกท้องผูกบ่อย ๆ นอกจากจะทำให้รู้สึกไม่สบายท้อง ไม่สบายตัวแล้ว ยังเสี่ยงที่จะเป็นท้องผูกเรื้อรังด้วย หากลูกมีอาการท้องผูกบ่อย ควรพาลูกไปเข้ารับการตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาจากแพทย์
ปกติแล้วทารกวัย 1 เดือนมักจะไม่ค่อยมีอาการท้องผูกเกิดขึ้น มักจะมีการขับถ่ายบ่อยเสียด้วยซ้ำ อย่างไรก็ตาม อาการเด็กท้องผูกวัย 1 เดือน ก็อาจจะมาจากความผิดปกติบางอย่างซึ่งทำให้ทารกท้องผูกจริง ๆ
หรือทารกบางคนเพียงแค่มีอาการถ่ายอุจจาระห่าง คืออาจจะมีการถ่ายเพียงครั้งเดียวใน 1-2 สัปดาห์ แต่อุจจาระมีลักษณะนุ่ม ไม่แข็งเป็นก้อน ลักษณะเช่นนี้ถือว่าปกติ ไม่ใช่อาการท้องผูก
อย่างไรก็ตาม โดยมากแล้วอาการเด็กท้องผูกมักไมค่อยน่ากังวลนัก เว้นเสียแต่ว่าทารกจะมีอาการท้องผูกบ่อย หรือท้องผูกต่อเนื่องกว่า 3 เดือน กรณีเช่นนี้อาจนำไปสู่ท้องผูกเรื้อรัง ควรพาลูกไปเข้ารับการตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาจากแพทย์
ลูก 1 เดือน ไม่ถ่าย งอแง อาจเป็นสัญญาณของอาการท้องผูก โดยปกติแล้ว เด็กทารกในช่วง 1 เดือนแรก ควรมีความถี่ในการขับถ่ายอย่างน้อยประมาณ 1 ครั้ง/วัน หากพบว่าทารกแรกเกิดไม่ถ่ายนานกว่านั้น แสดงว่าอาจจะมีอาการท้องผูก ควรพาลูกน้อยไปพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุและรักษาต่อไป
บทความแนะนำสำหรับคุณแม่
• ลูกอ้วก ไม่มีไข้ ไม่ท้องเสียเกิดจากอะไร ทำไมลูกอ้วกบ่อย
• ทารกท้องอืด ไม่สบายท้อง ร้องไห้โยเย แม่จ๋ารับมือยังไงดี
• ลูกร้องไห้ เพราะอาการโคลิก
• ลูกถ่ายเหลว ถ่ายบ่อย ถ่ายทันทีหลังกินนม แบบนี้ลูกท้องเสียใช่หรือเปล่า
• 9 เทคนิคลดอาการลูกแหวะนม
• ลูกอุจจาระสีเขียวขี้ม้าเหม็นปกติไหมและสาเหตุเกิดจากอะไร
• ลูกแหวะบ่อยเกิดจากอะไร แก้ไขอาการนี้อย่างไร
• ทารกอุจจาระมีมูก ลูกท้องเสียถ่ายมีมูกเลือด อันตรายหรือไม่?