ให้ลูกเรียน Home School ดีไหม ? ข้อดี-ข้อเสีย การเรียนโฮมสคูล

Enfa สรุปให้

• Home School คือระบบการศึกษารูปแบบหนึ่งที่พ่อแม่ออกแบบหลักสูตรการเรียนได้เอง โดยลูกจะได้เรียนตามความถนัดหรือความสนใจ มีความสุขกับการเรียน
• การจัดการเรียนแบบโฮมสคูลต้องขอจดทะเบียนกับเขตพื้นที่การศึกษา ภายใต้กฎเกณฑ์ที่กำหนด และจบหลักสูตรได้เช่นเดียวกับการเรียนในโรงเรียน
• การเรียนโฮมสคูลมีทั้งข้อดีข้อเสีย พ่อแม่ควรประเมินความพร้อมให้รอบด้านก่อนตัดสินใจให้ลูกเรียนโฮมสคูล

ปัจจุบันการเรียนรู้ไม่ได้จำกัดเพียงในห้องเรียนเท่านั้น การเรียนในโรงเรียนเพียงอย่างเดียวทำให้เด็กถูกบังคับให้เรียนแบบเดียวกันโดยไม่ได้ส่งเสริมการเรียนรู้ตามความถนัดและความสนใจเท่าที่ควร ส่งผลให้เด็กไม่มีความสุขกับการเรียน การศึกษาแบบ “โฮมสคูล (Home School)” ซึ่งมีความอิสระมากกว่าจึงเริ่มได้รับความนิยมมากขึ้น 

สำหรับคุณพ่อคุณแม่ที่สนใจอาจสงสัยว่าการเรียนโฮมสคูลคืออะไร เหมาะกับลูกของเราไหม และจะเริ่มต้นจัดการเรียนการสอนแบบโฮมสคูลด้วยตนเองได้อย่างไร วันนี้ Enfa จะพาคุณแม่ไปรู้จักระบบการเรียนแบบ “โฮมสคูล (Home School)” ให้มากขึ้นกันค่ะ

Home School คืออะไร 

โฮมสคูล คือ ประเภทหนึ่งของการจัดการศึกษา ซึ่งในทางกฎหมายตามมาตรา 12 ของ พ.ร.บ. การศึกษาแห่งชาติ กล่าวถึงโฮมสคูลว่า ครอบครัว พ่อแม่ หรือผู้ปกครอง สามารถจัดการการศึกษาขั้นพื้นฐานให้แก่เด็กเองได้ โดยที่ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องเข้าเรียนในโรงเรียนของรัฐหรือเอกชน หมายความว่า การเรียนแบบโฮมสคูลได้รับการรับรองโดยกระทรวงศึกษาธิการ ทำให้ครอบครัวที่สนใจสามารถดำเนินการขออนุญาตจัดตั้งโฮมสคูลได้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย และหากผ่านการประเมินตามเกณฑ์ที่กำหนด เด็กสามารถสำเร็จการศึกษาได้ตามหลักสูตรกระทรวงศึกษาธิการเช่นเดียวกับการเรียนที่โรงเรียน

โดยการเรียนแบบ โฮมสคูล (Home School) นั้น ผู้ปกครองสามารถออกแบบและวางแผนการเรียนการสอนให้ลูกได้เองโดยเน้นความสนใจของเด็กเป็นหลัก ร่วมกับการบูรณาการการเรียนรู้จากวิถีชีวิตจริงได้จากทุกสถานที่และจากทุกกิจกรรมในชีวิตประจำวัน พร้อมเปิดโอกาสให้ลูกได้ทำในสิ่งที่สนใจ เพื่อให้ค้นพบความถนัดและความสามารถที่แท้จริงของตนเอง

Home school มีกี่รูปแบบ

การเรียน Home School ไม่ได้จำกัดว่าจะต้องเรียนที่บ้านเท่านั้น แต่สามารถใช้การผสมผสานรูปแบบที่เหมาะสมได้ด้วย โดย Home school มีรูปแบบการเรียน ดังนี้

• แบบเดี่ยว คือ พ่อแม่ออกแบบการเรียนการสอนตามความสนใจลูกและเป็นผู้ประเมินผลการเรียนของลูกร่วมกับสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา
• แบบกลุ่ม คือ การที่พ่อแม่จัดการเรียนการสอนเองตามอิสระ แต่มีการรวมกลุ่มครอบครัว Home school ทำกิจกรรมร่วมกันบางโอกาส 
• แบบรวมศูนย์ คือ Home school ที่พ่อแม่ให้เด็ก ๆ ไปเรียนในศูนย์การเรียนร่วมกัน โดยศูนย์การเรียนนี่จะเหมือนโรงเรียนขนาดเล็ก มีนักเรียนไม่มาก และมีหลักสูตรเฉพาะ 
• แบบการเรียนออนไลน์ โดยใช้หลักสูตร Home School ของต่างประเทศ ซึ่งคล้ายกับโรงเรียนนานาชาติ และได้รับเครดิตการเรียนเช่นเดียวกับโรงเรียนนานาชาติ
• แบบการเรียนทางไกล โดยใช้หลักสูตรและการประเมินตามเกณฑ์ของโรงเรียนซึ่งมีทั้งในประเทศและต่างประเทศ

การเรียนแบบ Home School เหมาะกับใคร

การเรียนแบบ Home School เหมาะกับครอบครัวที่มีแนวคิดด้านการเรียนการสอนที่ยืดหยุ่น และต้องการให้ลูกเรียนรู้ในสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย ใกล้ชิดกับครอบครับ ได้เรียนตามความสนใจและมีความอิสระในการเรียนรู้อย่างเต็มที่ โดยเฉพาะเด็กที่มีข้อจำกัดด้านสุขภาพหรือการเรียนรู้ 

สิ่งสำคัญคือพ่อแม่ต้องมีเวลามากพอที่จะจัดการเรียนการสอนให้ลูกอย่างเหมาะสม เพราะตามหลักสูตรของไทยเด็กต้องผ่านการประเมินในกลุ่มสาระเรียนรู้ตามหลักสูตรแกนกลางของกระทรวงศึกษาธิการ ดังนั้นการเรียนโฮมสคูลจึงไม่ใช่การเรียนอะไรก็ได้ แต่เป็นการเรียนอย่างไรให้ประสบความสำเร็จ ซึ่งพ่อแม่ต้องมีความพร้อมในการออกแบบการเรียนให้ลูก และพร้อมสนับสนุนลูกทุกด้านทั้งการเงิน เวลา และความเอาใจใส่ใกล้ชิด

ข้อดีและข้อเสียของการเรียนแบบ Home School

การเรียนแบบ Home School มีทั้งข้อดีข้อเสียซึ่งก่อนตัดสินใจเรียนแบบโฮมสคูล คุณพ่อคุณแม่ควรประเมินความพร้อมให้รอบด้าน

ข้อดีของการเรียนแบบ Home School

• มีความยืดหยุ่น สามารถปรับหลักสูตร เนื้อหา หรือตารางเรียน ได้ตามความต้องการของลูก หรือตามความถนัด โดยไม่ต้องเรียนวิชาที่ไม่ชอบหรือไม่ถนัด และสามารถกำหนดระยะเวลาการจบหลักสูตรได้
• การเรียนมีคุณภาพ เด็กได้เรียนรู้อย่างเต็มที่ ได้เรียนตามความสนใจและความถนัด ผ่านวิธีการเรียนที่เหมาะสม และมีทักษะการเรียนรู้ด้วยตนเองสูง เพราะผู้ปกครองสามารถบูรณาการหรือเลือกวิธีการสอนให้เหมาะสมกับลูกได้
• มีความผูกพันใกล้ชิด เนื่องจากพ่อแม่เป็นผู้ออกแบบหลักสูตร เป็นผู้สอน และผู้ประเมิน มีเวลาอยู่ร่วมกับลูกมากขึ้น และมีโอกาสได้สังเกตพัฒนาการของลูกอีกด้วย
• จัดสรรงบประมาณได้ พ่อแม่สามารถจัดสรรงบประมาณการศึกษาได้ด้วยตนเอง ตามความสามารถทางการเงินของครอบครัว 

ข้อเสียของการเรียนแบบ Home School

• ขาดทักษะสังคม การเรียนแบบ Home School ทำให้เด็กเสี่ยงต่อการขาดทักษะการเข้าสังคม ไม่มีโอกาสได้พบปะเพื่อนวัยเดียวกัน ครอบครัวจึงควรจัดการเรียนให้ลูกได้มีโอกาสทำกิจกรรมรวมกลุ่มกับโฮมสคูลบ้านอื่นบ้าง
• อิสระมากเกินไป การเรียนโฮมสคูลมีความยืดหยุ่นและอิสระจริง แต่พ่อแม่ควรกำหนดกฎกติกาสำหรับการเรียนด้วยเช่นกัน เพื่อให้ลูกมีความรับผิดชอบ
• หลักสูตรไม่ทันสมัย แม้จะปรับเปลี่ยนหลักสูตรได้เอง แต่พ่อแม่ควรออกแบบหลักสูตรการเรียนการสอนให้ดี และปรับเปลี่ยนให้ทันสมัย ลูกสามารถนำไปใช้ได้จริง
• เพิ่มภาระผู้ปกครอง พ่อแม่ต้องใช้พลังกายพลังใจอย่างมากในการจัดการเรียนการสอนแบบ home school ต้องใช้เวลาร่วมกับลูก และยังต้องมีความรู้ในวิชาต่างๆ เพียงพอที่จะสอนลูกด้วย

Home School ค่าใช้จ่ายมีอะไรบ้าง

หากพ่อแม่จดทะเบียนการจัดการศึกษาแบบ Home School กับเขตพื้นที่การศึกษา สามารถขอรับ “เงินอุดหนุนการศึกษา” ตามที่สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาพื้นฐาน (สพฐ.) กำหนดไว้ได้  โดยเงินอุดหนุนการศึกษาจะแบ่งออกเป็น 5 หมวด ได้แก่ ค่าเครื่องแบบ ค่าหนังสือ ค่าอุปกรณ์การเรียน ค่าจัดการเรียนการสอน และค่ากิจกรรมพัฒนาผู้เรียน 

หากเลือกจดทะเบียนกับศูนย์การเรียน โรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการโฮมสคูล หรือหน่วยงานอื่นๆ จะไม่สามารถขอรับเงินอุดหนุนการศึกษาได้ 
ทั้งนี้ ยังมีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมในการเรียนออนไลน์ การเข้าค่ายหรือทำกิจกรรมนอกสถานที่อีกด้วย แต่อย่างไรก็ดี คุณพ่อคุณแม่สามารถกำหนดค่าใช้จ่ายตามความเหมาะสมได้ค่ะ

การยื่นขอจดทะเบียนเรียนแบบ Home School

การจดทะเบียนเรียนแบบ Home School ในประเทศไทยนั้น ครอบครัวสามารถจัดการศึกษาให้ลูกได้ตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาล (ตั้งแต่อายุ 3 ขวบ) จนถึงชั้น ม.6 โดยยื่นคำขออนุญาตได้ ดังนี้ 

ระดับปฐมวัย (อนุบาล) และระดับประถมศึกษา สามารถยื่นจดทะเบียนได้ที่ 

• สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา 
• ศูนย์การเรียนที่ได้รับอนุญาตจากกระทรวงศึกษา 
• โรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการโฮมสคูล 

ระดับชั้นมัธยมศึกษา สามารถยื่นจดทะเบียนได้ที่ 

• สำนักงานเขตพื้นที่มัธยมศึกษา (สพม.) 
• การศึกษานอกระบบ (กศน.) 
• สถาบันการศึกษาทางไกล

นอกจากนี้ ยังสามารถลงเรียนหลักสูตรต่างประเทศ เช่น GED หรือ IGCSE ซึ่งก็คือหลักสูตรต่างประเทศเทียบเท่าเฉพาะระดับ ม.ปลาย ที่ใช้สมัครสอบเข้ามหาวิทยาลัย ทั้งสถาบันในไทยและต่างประเทศได้ด้วย

ลูกสามารถเรียนแบบ Home School จนถึงระดับชั้นไหน

การเรียนแบบ Home School สามารถให้ลูกเรียนได้ตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาล (3 ขวบ) จนถึงระดับมัธยมศึกษา โดยสามารถเลือกเรียนเป็นช่วงชั้นได้ เช่น เลือกเรียน Home School ระดับชั้นอนุบาลถึงประถมศึกษา แล้วเข้าศึกษาต่อในโรงเรียนปกติในระดับชั้นมัธยมศึกษา 

ทั้งนี้ คุณพ่อคุณแม่ควรเตรียมความพร้อมลูกในทักษะด้านอื่นๆ ด้วย เช่น ทักษะการเข้าสังคม เพราะลูกไม่สามารถเรียนที่บ้านกับคุณพ่อคุณแม่ได้ตลอดไป ในอนาคตลูกจะต้องเข้าศึกษาต่อในระดับที่สูงขึ้นโดยเรียนร่วมกับนักเรียนอื่น ลูกควรเข้าสังคมได้ ไม่รู้สึกแปลกแยก ไม่ต่อต้านระบบการศึกษาแบบรวม ควรมีความยืดหยุ่นและปรับตัวได้อย่างเหมาะสม

ช่วง 5 ขวบปีแรกของลูกน้อยเป็นช่วงเวลาสำคัญที่สุดในการพัฒนาสมองและอารมณ์ของเด็กเล็ก โภชนาการที่เหมาะสมจะช่วยเสริมสร้างทั้งความฉลาดทางสติปัญญาและความฉลาดทางอารมณ์ 

เลือกเอนฟาสูตรที่ใช่ แบรนด์เดียวที่เสริม MFGM มีหลากหลายสูตร เพื่อตอบโจทย์ทุกความต้องการของลูก เพราะเด็กทุกคนต่างกัน
 

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่และลูกน้อย

• โรงเรียนทางเลือกคืออะไร หลักสูตรเป็นแบบไหนกันนะ
• เลือกโรงเรียนอนุบาล ควรเลือกโรงเรียนอนุบาลแบบไหนดี
• เปิดข้อมูล ค่าเทอมโรงเรียนนานาชาติ อัปเดต 2023/2024
• เนิร์สเซอรีจำเป็นไหม ควรพาลูกไปเนิร์สเซอรีตอนกี่ขวบ
• เมนูห่อข้าวกลางวันง่าย ๆ ให้ลูกรักพกไปกินที่โรงเรียน
• การ์ตูนใน Netflix รวมลิสต์เด็ด ๆ เอาใจวัยรุ่นถือขวดนม