มหาหิงคุ์ ช่วยลูกท้องอืดได้จริงหรือ

ตรวจสอบข้อมูลโดย : ผศ.พญ.ดิษจี ลุมพิกานนท์
กุมารแพทย์ สาขาทารกแรกเกิดและปริกำเนิด
ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ วชิรพยาบาล

เมื่อทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ คุณแม่ทุกคนต่างก็หาวิธีต่างๆ เพื่อแก้ไขอาการนี้ คุณแม่บางคนอาจใช้ยาสมุนไพรอย่างมหาหิงคุ์นวดและทาท้องลูกทุกวัน เพื่อให้ลูกสบายท้องขึ้น บางคนก็ให้ลูกกินยาขับลม ยาแก้ท้องอืดทารก ยาทาแก้ท้องอืด เพื่อหวังจะลดอาการทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ ซึ่งก็ช่วยลดอาการลงได้บ้าง แต่ไม่ทั้งหมด เหตุใดจึงเป็นเช่นนั้น นอกจากทามหาหิงคุ์แล้ว อาการทารกท้องอืดมีวิธีป้องกันและบรรเทาได้อย่างไรอีกบ้าง เรามีคำตอบให้คุณแม่ค่ะ

มหาหิงคุ์ ช่วยบรรเทาอาการทารกท้องอืดได้จริงหรือ?

มหาหิงคุ์ คือน้ำมันหอมระเหยที่ได้จากยางของรากของต้นไม้ที่เป็นพืชสมุนไพรชนิดหนึ่ง ที่มีการใช้เป็นยากันมานานแล้ว มีสรรพคุณแก้ปวดท้อง ช่วยย่อยอาหาร ขับลม รวมทั้งบรรเทาอาการทารกท้องอืดหรืออาการไม่สบายท้องอื่นๆ คล้ายยาแก้ท้องอืดทารก โดยปัจจุบันมีการสกัดเป็นทิงเจอร์มหาหิงคุ์ เพื่อความสะดวกในการใช้

เมื่อทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ คุณแม่บางคนก็ใช้ทิงเจอร์มหาหิงคุ์ชุบสำลีทาที่หน้าท้อง รอบสะดือ ต้นขา เท้า และฝ่าเท้าของลูก เพื่อให้ลูกสบายท้องขึ้น เพราะมหาหิงคุ์ทำให้ร้อนแล้วเลือดไหลเวียนดี จึงคิดว่าอาจส่งผลต่อระบบการย่อยของลูกได้ หรือบางคนก็ให้ลูกกินยาขับลม ยาแก้ท้องอืด เพื่อลดอาการทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ

จริงๆ แล้ว การใช้ยาเหล่านี้เป็นการแก้ไขปัญหาที่ปลายเหตุค่ะ ส่วนใหญ่อาการทารกท้องอืดมักพบในทารกที่กินนมผงมากกว่าทารกที่กินนมแม่ เนื่องจากน้ำนมแม่ย่อยง่ายกว่านมผง จึงทำให้ทารกที่กินนมแม่ไม่ค่อยมีอาการท้องอืด ปวดท้องมากนัก

สาเหตุที่ทำให้ทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ

• คุณแม่ให้ลูกดูดนมมากเกินไป หรือดูดลมเข้ามากไปในขณะที่ดูดนมจากขวด หรือเป็นเพราะคุณแม่ให้นมในท่าที่ไม่ถูกต้อง ส่งผลให้กระเพาะอาหารของทารกมีลมมาก ปวดท้องเพราะลมดัน ถ้าไม่เรอ ไม่มีการผายลม หรือขับถ่ายออกมา ก็จะทำให้ทารกท้องอืด ไม่สบายท้องได้
• สาเหตุใหญ่ของปัญหาทารกท้องอืด เกิดมาจากระบบทางเดินอาหารของเด็กเล็กยังพัฒนาได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ จึงยังย่อยและดูดซึมอาหารได้ไม่สมบูรณ์ โดยเฉพาะเอนไซม์ที่ย่อย น้ำตาลแลคโตสและโปรตีน ยังทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ จึงทำให้น้ำตาลแลคโตสและโปรตีนในนมบางส่วนไม่ถูกย่อยและถูกส่งผ่านจากลำไส้เล็กไปสู่ลำไส้ใหญ่ ซึ่งมีแบคทีเรียจำนวนมากอาศัยอยู่ และแบคทีเรียเหล่านี้จะย่อยน้ำตาลแลคโตสและโปรตีนที่ตกค้างนี้ ทำให้เกิดแก๊สในทางเดินอาหาร และเป็นสาเหตุของอาการทารกท้องอืด ไม่สบายท้องต่างๆ นั่นเอง

คำแนะนำในการใช้มหาหิงคุ์กับเด็ก

• ทิงเจอร์มหาหิงคุ์มีส่วนประกอบของแอลกอฮอล์ ใช้สำหรับทาภายนอกเท่านั้น ห้ามใช้วิธีหยดในน้ำให้ลูกดื่ม
• ถ้าเป็นยาทาควรทาเฉพาะที่ ในสถานที่อากาศโปร่ง ถ่ายเทสะดวก เพื่อให้แอลกอฮอล์ระเหยออกไปและเจือจางในบรรยากาศ โดยเด็กไม่ได้สูดดม หรือหลังจากทายาที่ท้องแล้ว ให้ใช้ผ้าอ้อมห่อบริเวณท้องเด็กเพื่อช่วยให้ท้องอุ่น เสริมการออกฤทธิ์ของยาได้ดีขึ้น
• ควรระมัดระวังไม่ให้ยาเข้าตาหรือสัมผัสกับเนื้อเยื่ออื่น โดยเฉพาะบริเวณที่เป็นแผลหรือรอยถลอก

การป้องกันและดูแลทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ ไม่สบายท้อง

เมื่อคุณแม่ทราบถึงสาเหตุที่แท้จริงของปัญหาทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ ไม่สบายท้องแล้ว นอกจากจะใช้มหาหิงคุ์ทาบรรเทาอาการ ให้ลูกกินยาแก้ท้องอืดทารก หรือยาขับลมแล้ว คุณแม่ก็ควรใส่ใจกับการป้องกันและดูแลที่สาเหตุที่แท้จริง เริ่มตั้งแต่...

• การจัดท่าให้นมที่ถูกต้อง เพื่อไม่ให้ลมหรือากาศเข้าท้องลูก โดยยกศีรษะลูกให้อยู่สูงกว่าลำตัวเล็กน้อย หรืออุ้มให้ศีรษะตั้งตรงขณะป้อนนม
• จับลูกไล่ลม ทุกครั้งที่ลูกอิ่มนมแล้ว คุณแม่ต้องไม่ลืมที่จะจับลูกไล่ลมเพื่อให้เรอออกมา เมื่อลมออกมา ลูกจะได้สบายท้อง ไม่อึดอัด
• ถ้าลูกทานนมผง อาจเปลี่ยนเป็นนมที่เหมาะกับระบบการย่อยของลูก คุณแม่ควรปรึกษาคุณหมอ เพื่อดูอาการและหาวิธีรักษาที่เหมาะสม รวมทั้งการเปลี่ยนนม ซึ่งคุณหมออาจแนะนำนมสูตรย่อยง่าย ที่มีโปรตีนผ่านการย่อยบางส่วน ทำให้โปรตีนมีขนาดเล็กลง จึงย่อยง่าย ทำให้โปรตีนถูกดูดซึมได้ดีขึ้น ทั้งยังช่วยควบคุมไม่ให้โปรตีนขนาดใหญ่ผ่านไปสู่ลำไส้ใหญ่ด้วย ซึ่งอาจช่วยลดอาการไม่สบายท้องต่างๆ ที่เกิดขึ้นได้ และมีน้ำตาลแลคโตสต่ำกว่านมสูตรปกติ ทำให้ร่างกายลูกย่อยน้ำตาลแลคโตสได้หมด ไม่ตกค้างจนก่อให้เกิดแก๊สในระบบทางเดินอาหาร จะเห็นว่านมสูตรย่อยง่ายนั้นเหมาะสมกับระบบการย่อยที่ยังบอบบางของลูกมากกว่านมสูตรปกติ

ถึงตอนนี้ คุณแม่คงทราบแล้วว่ามหาหิงคุ์ ช่วยบรรเทาอาการทารกท้องอืดได้ส่วนหนึ่งและเป็นการแก้ปัญหาที่ปลายเหตุ และจะดีกว่าหรือไม่ หากคุณแม่จะป้องกันและแก้ไขปัญหาทารกท้องอืด ท้องเฟ้อ และไม่สบายท้องต่างๆ โดยเน้นไปที่สาเหตุของอาการเหล่านั้นคือ เรื่องของนมและการเลือกนมที่เหมาะกับลูกค่ะ