Enfa สรุปให้
-
ไม่ว่าแม่จะคลอดลูกด้วยวิธีธรรมชาติ หรือคลอดโดยการผ่าคลอด ต่างก็มีระยะเวลาในการพักฟื้นร่างกายอยู่ที่ราว ๆ 4-6 สัปดาห์
-
อย่างไรก็ตาม เนื่องจากคุณแม่แต่ละคนมีพื้นฐานสุขภาพที่แตกต่างกัน คุณแม่บางคนจึงอาจฟื้นตัวเร็วกว่านั้น ขณะที่คุณแม่บางคนอาจใช้เวลานานกว่าในการฟื้นตัว
-
โดยแม่หลังคลอดจำเป็นจะต้องพักผ่อนให้เพียงพอโดยเฉพาะในระยะแรกหลังคลอด และยังควรกินอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายบ่อย ๆ รวมถึงการดูแลแผลหลังคลอดให้สะอาดอยู่เสมอด้วย
เลือกอ่านตามหัวข้อ
• หลังคลอดลูกต้องพักฟื้นกี่วัน
• วิธีดูแลแม่หลังคลอด
• เคล็บลับหุ่นฟิตหลังคลอด
• ไขข้อข้องใจเรื่องการพักฟื้นหลังคลอดบุตรที่คุณแม่ควรรู้
หลังจากคุณแม่อุ้มท้องมานานถึง 40 สัปดาห์ (9 เดือน) ในที่สุดก็ถึงช่วงเวลาสำคัญที่เจ้าตัวเล็กจะได้คลอดออกมาผจญภัยกับโลกใบกว้างใบนี้ อย่างไรก็ตาม กระบวนการตั้งครรภ์ยังไม่ได้จบที่การคลอดเสียทีเดียว เพราะยังมีระยะสำคัญอย่าง การพักฟื้นหลังคลอดที่ต้องมีการดูแลเป็นอย่างดี เพื่อที่คุณแม่จะได้สามารถกลับบ้านไปพร้อมกับลูกน้อยอย่างปลอดภัย
หลังคลอดบุตร แม่ควรพักฟื้นประมาณกี่วัน
ไม่ว่าคุณแม่จะคลอดบุตรด้วยวิธีธรรมชาติ หรือคลอดโดยการผ่าคลอด ระยะเวลาในการฟื้นตัวหลังคลอดจะอยู่ที่ราว ๆ 4-6 สัปดาห์กว่าที่ร่างกายของคุณแม่จะฟื้นตัวได้อย่างเต็มรูปแบบ
อย่างไรก็ตาม เนื่องจากร่างกายของคุณแม่แต่ละคนนั้นไม่เหมือนกัน คุณแม่บางคนคนก็ฟื้นตัวได้เร็วกว่านั้น และคุณแม่อีกหลายคนอาจจะใช้ระยะเวลาที่นานกว่าในการพักฟื้น
ผ่าคลอดพักฟื้นกี่วัน
สำหรับคุณแม่ที่คลอดลูกโดยการผ่าคลอด ก็มีช่วงระยะเวลาในการพักฟื้นไม่ต่างไปจากแม่ที่คลอดธรรมชาติค่ะ โดยจะมีช่วงพักฟื้นอยู่ประมาณ 4-6 สัปดาห์ กว่าที่ร่างกายของคุณแม่จะฟื้นตัวกลับมาเป็นปกติมากที่สุด
คลอดเองพักฟื้นกี่วัน
คุณแม่ที่คลอดลูกด้วยวิธีธรรมชาติ ก็ใช้ระยะเวลาในการพักฟื้นหลังคลอดที่ราว ๆ 4-6 สัปดาห์ เช่นเดียวกับแม่ที่ผ่าคลอดค่ะ
การดูแลมารดาหลังคลอด ฉบับแม่มือใหม่และทุกคนในครอบครัว
การดูแลแม่หลังคลอดนั้น เป็นอีกหนึ่งเรื่องสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม เพราะถ้าหากได้รับการดูแลเป็นอย่างดี ก็จะมีส่วนช่วยให้ร่างกายของคุณแม่ฟื้นตัวได้เร็ว และยังลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนหลังคลอดได้ด้วย
การดูแลมารดาหลังคลอด 2 ชั่วโมง
สำหรับช่วง 2-3 ชั่วโมงแรกหลังคลอด การดูแลคุณแม่ที่ดีที่สุดก็คือ การให้คุณแม่ได้พักผ่อนอย่างเต็มที่ มากที่สุดเท่าที่จะมากได้ เพราะทารกหลังคลอดนั้นจะตื่นนอนทุก ๆ 2-3 ชั่วโมง และทุกครั้งที่ตื่นนอน ทารกก็จะร้องไห้หิวนม ต้องมีการอุ้ม การกล่อมกันยกใหญ่ ซึ่งอาจจะทำให้คุณแม่ไม่ได้พักผ่อนเลยหลังจากคลอด ดังนั้น ควรปล่อยให้คุณแม่นอนพักให้ได้มากที่สุดค่ะ
มากไปกว่านั้น คุณแม่ยังอาจใช้ทริคดังต่อไปนี้ในการดูแลตัวเองหลังคลอด
-
ในช่วงสัปดาห์แรก ควรมีใครสักคนมาคอยอยู่ดูแลทำสิ่งต่าง ๆ ให้ เพื่อลดภาระของคุณแม่เอง เหลือเพียงแค่หน้าที่ในการให้นมลูกไว้เท่านั้นที่คุณแม่ควรทำเอง
- นอนพร้อมกับทารก ไม่อย่างนั้นคุณแม่อาจจะไม่ได้นอนเลย เพราะทารกแรกเกิดมักจะตื่นในทุก ๆ 2-3 ชั่วโมง คุณแม่ควรอาศัยจังหวะนาทีทองนี้ในการนอนหลับพักผ่อน
-
ดื่มน้ำให้เพียงพอ เพื่อป้องกันอาการขาดน้ำ และกินอาหารที่มีประโยชน์ เพื่อช่วยในการฟื้นตัวของร่างกาย และช่วยในการผลิตน้ำนม
-
จำกัดการรับแขก ถ้าจะให้ดี ช่วงที่พักฟื้นอยู่โรงพยาบาลควรรับแขกเฉพาะคนสนิท ๆ ก่อน หรือนัดวันเวลาที่ชัดเจนอย่างพร้อมเพรียงกัน เพื่อที่วันอื่น ๆ และเวลาอื่น ๆ คุณแม่จะได้นอนพักผ่อน ไม่ต้องตื่นมารับแขกทั้งวัน
การดูแลมารดาหลังคลอดที่บ้าน
แม้แพทย์จะอนุญาตให้คุณแม่กลับมาพักฟื้นที่บ้านได้แล้ว แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าการดูแลตัวเองและการพักฟื้นร่างกายจะยุติลงนะคะ คุณแม่ยังจำเป็นที่จะต้องดูแลตัวเองหลังคลอดอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ร่างกายฟื้นตัวกลับมาแข็งแรงดังเดิม
โดยคุณแม่สามารถดูแลตัวเองหลังคลอดเมื่อกลับมาอยู่ที่บ้านได้ ดังนี้
-
กินอาหารที่มีประโยชน์ คุณแม่ต้องหมั่นกินอาหารที่ดี มีประโยชน์ และหลากหลาย เพื่อให้ร่างกายมีแรง ฟื้นตัวเร็ว ไม่อ่อนเพลียง่าย ทั้งยังช่วยให้มีน้ำนมแม่ผลิตออกมาได้เพียงพอต่อความต้องการของลูกอีกด้วย
- เคลื่อนไหวร่างกายบ่อย ๆ ลุกเดินไปมา หรือเคลื่อนไหวร่างกายบ้าง หรือออกกำลังกายแบบเบา ๆ เพื่อให้ร่างกายแข็งแรง และช่วยเพิ่มพลังงานงานแก่ร่างกาย รวมถึงช่วยให้กล้ามเนื้อต่าง ๆ กลับมายืดหยุ่นและแข็งแรงขึ้นด้วย อย่างไรก็ตาม สำหรับคุณแม่ที่อยากจะกลับมาออกกำลังกายอย่างเต็มตัว ควรปรึกษากับแพทย์ก่อน หากแพทย์อนุญาตจึงสามารถทำได้
-
พักผ่อนให้เพียงพอ โดยเฉพาะในช่วงสัปดาห์แรก ๆ หลังคลอด ควรใช้เวลาในการนอนพักผ่อนให้มาก ๆ เพื่อให้ร่างกายฟื้นตัวได้เร็วขึ้น และลดความเหนื่อยล้าสะสมจากการคลอด
-
หลีกเลี่ยงการยกของหนักต่าง ๆ ในช่วงสัปดาห์แรก ๆ หลังคลอดนี้ หากเป็นไปได้คุณแม่ควรมีคนคอยอยู่ช่วยเหลือในการทำสิ่งต่าง ๆ อาจจะเป็นสามี คุณพ่อคุณแม่ หรือคนสนิท เพื่อลดการออกแรงมากเกินไป ซึ่งเสี่ยงทำให้แผลคลอดอาจปริออกมาได้ อีกทั้งร่างกายยังฟื้นตัวไม่เต็มที่ อาจเกิดการพลัดตก หกล้ม หรืออุบัติเหตุได้
-
จำกัดการเข้าเยี่ยม หรือเลือกวันให้คนมาเยี่ยมพร้อมกันทีเดียวก็จะดีกว่าการมีแขกไปใครมาทุกวัน ซึ่งจะรบกวนการนอนหลับพักผ่อนของคุณแม่ และรบกวนการพักผ่อนของทารกด้วย หรือถ้าจะให้ดีควรนัดพบปะเมื่อร่างกายฟื้นตัวได้เต็มที่แล้วจะดีกว่า
-
ดูแลทำความสะอาดแผลคลอดอยู่เสมอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งแม่ที่ผ่าคลอด ควรทำความสะอาดแผลให้ดี ไม่ควรปล่อยให้แผลสกปรกหรือหมักหมม เพราะเสี่ยงที่จะเกิดการติดเชื้อและเป็นอันตรายได้
-
มีผู้ช่วย จะเป็นสามี พ่อแม่ ญาติพี่น้อง หรือเพื่อนสนิทก็ได้ คุณแม่ควรมีคนคอยอยู่ใกล้ ๆ อย่างน้อยสักหนึ่งคน เพื่อที่คุณแม่จะได้ไม่ต้องหยิบจับเองเสียทุกอย่าง และในกรณีฉุกเฉินยังสามารถที่จะช่วยดูแลกันในเบื้องต้น และนำส่งโรงพยาบาลได้ทันเวลาด้วย
เคล็ดลับที่คุณแม่ควรรู้ ดูแลตัวเองหลังคลอดยังไงให้กลับมาสวยเป๊ะ
คุณแม่ที่กังวลว่าหลังคลอดลูกแล้ว ร่างกายตัวเองจะไม่กลับมาฟิตแอนด์เฟิร์มเหมือนเมื่อก่อน สามารถดูแลตัวเองง่าย ๆ หลังคลอด เพื่อให้หุ่นยังสวยเป๊ะและสุขภาพดีได้ง่าย ๆ ดังนี้
-
ออกกำลังกาย เป็นหนึ่งในวิธีที่ดีที่สุดที่คุณแม่จะสามารถคงรูปร่างที่กระชับของตัวเองเอาไว้ได้ โดยในช่วงแรกอาจจะเริ่มจากการออกกำลังกายเบา ๆ เช่น เดิน วิ่งเหยาะ ๆ และเมื่อฟื้นตัวเรียบร้อยและแพทย์อนุญาตจึงกลับมาออกกำลังกายในรูปแบบที่ต้องการ
-
กินอาหารที่มีประโยชน์ ย้ำเลยว่าแม่หลังคลอดยังจำเป็นที่จะต้องกินอาหารที่มีประโยชน์และหลากหลายเช่นเดียวกับตอนที่ยังตั้งครรภ์ ซึ่งไม่เพียงแต่จะดีต่อระบบเผาผลาญและระบบขับถ่ายของคุณแม่แล้ว ยังช่วยในการสร้างน้ำนมให้ลูกน้อยด้วย
-
ไม่อดอาหาร การควบคุมน้ำหนักหลังคลอด คุณแม่ไม่ควรใช้วิธีการอดอาหารเด็ดขาด เพราะนอกจากจะส่งผลต่อการฟื้นตัวของร่างกายหลังคลอดแล้ว ก็เสี่ยงที่จะมีปริมาณน้ำนมน้อย และทารกอาจขาดสารอาหารจำเป็นจากนมแม่ด้วย
ไขข้อข้องใจเรื่องการพักฟื้นหลังคลอดบุตรที่คุณแม่ควรรู้กับ Enfa Smart Club
ท่านอนหลังคลอดธรรมชาติ ต้องนอนท่าไหน?
จริง ๆ ไม่มีระบุแน่ชัดว่าท่านอนไหนดีที่สุดสำหรับแม่หลังคลอด เพียงเลือกท่านอนที่คุณแม่รู้สึกสบายตัวที่สุด และไม่ปวดแผลคลอด ก็เป็นอันใช้ได้
แต่ถ้าคุณแม่ไหนที่มีอาการมดลูกหดรัดตัวตลอดเวลา ซึ่งอาจจะทำให้รู้สึกไม่สบายตัว การนอนคว่ำโดยใช้หมอนรองที่ท้อง ก็อาจช่วยให้รู้สึกสบายขึ้นได้ค่ะ
คลอดเองช่องคลอดหลวมไหม?
การคลอดธรรมชาติ มีผลต่อช่องคลอดจริง และหลังจากคลอดแล้ว ช่องคลอดของคุณแม่ก็ไม่สามารถที่จะกลับไปเหมือนเดิมแบบ 100 เปอร์เซ็นต์ ความกระชับต่าง ๆ อาจจะหายไปบ้าง ทำให้มีเพศสัมพันธ์แล้วไม่มีความสุข รวมถึงรู้สึกว่ามีลมออกทางช่องคลอดบ่อย ๆ ก็ทำให้รู้สึกไม่มั่นใจได้
ซึ่งการออกกำลังกายที่เกี่ยวข้องกับอุ้งเชิงกราน หรือการฝึกขมิบ ก็มีส่วนช่วยฟื้นฟูความกระชับของช่องคลอดได้
หรือหากไม่มั่นใจในรูปลักษณ์หลังจากการคลอดลูก ก็สามารถใช้การศัลยกรรม เช่น การรีแพร์ การทำเลเซอร์ หรือการผ่าตัดกระชับช่องคลอด เพื่อเรียกคืนความมั่นใจกลับมาอีกครั้งได้ค่ะ แต่ควรทำกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและสถานพยาบาลที่เชื่อถือได้เท่านั้น
คลอดลูก อยู่โรงพยาบาลกี่วัน?
จริง ๆ แล้วขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายของคุณแม่แต่ละคนนะคะ แต่ส่วนใหญ่แล้วก็จะพักฟื้นที่โรงพยาบาลประมาณ 2-3 วันค่ะ หากไม่มีอะไรที่น่าเป็นกังวลแพทย์ก็จะให้กลับไปพักฟื้นต่อที่บ้าน
คลอดเองกี่วันเดินได้?
หลังคลอดคุณแม่สามารถลุกขึ้นเดินไปเข้าห้องน้ำและทำกิจวัตรส่วนตัวได้เลยค่ะ เพียงแต่อาจจะมีความรู้สึกเดินไม่ค่อยถนัด หรือต้องมีคนคอยประคองอยู่บ้าง และเวลาเดิน อาจจะต้องเดินแยกขาให้ห่างจากกันหน่อย เพื่อป้องกันไม่ให้แผลปริ
ผ่าคลอดกี่วันเดินได้?
สำหรับแม่ที่ผ่าคลอด แพทย์จะแนะนำให้รีบขยับตัวเองให้ได้เร็วที่สุด เพื่อกระตุ้นให้ลำไส้กลับมาทำงานตามปกติ ลดความเสี่ยงของการเกิดท้องอืด
อีกทั้งการลุกขึ้นมานั่ง เดินไปมา ขยับร่างกายบ้าง ก็จะช่วยให้ระบบการทำงานต่าง ๆ ในร่างกายของคุณแม่ฟื้นตัวได้เร็วขึ้น
- What to expect. Postpartum Recovery Timeline. [Online] Accessed https://www.whattoexpect.com/pregnancy/pregnancy-health/postpartum-reco…. [15 August 2022]
- What to expect. What Really Happens to Your Vagina After Birth. [Online] Accessed https://www.whattoexpect.com/first-year/vagina-after-birth/#same. [15 August 2022]
- Healthline. Your Guide to Postpartum Recovery. [Online] Accessed https://www.healthline.com/health/postpartum-recovery-timeline#week-1. [15 August 2022]
- Healthline. Recovery and Care After Delivery. [Online] Accessed https://www.healthline.com/health/postpartum-care#baby-blues. [15 August 2022]
- Mayo Clinic. Getting in shape after having a baby. [Online] Accessed https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/fitness/in-depth/getting-i…. [15 August 2022]
- Cleveland Clinic. Caring for Your Health After Delivery. [Online] Accessed https://my.clevelandclinic.org/health/articles/9679-postpartum-care. [15 August 2022]
- Cleveland Clinic. C-Section Recovery Timeline and Aftercare. [Online] Accessed https://health.clevelandclinic.org/c-section-recovery/. [15 August 2022]
- Cleveland Clinic. Pregnancy: Physical Changes After Delivery. [Online] Accessed https://my.clevelandclinic.org/health/articles/9682-pregnancy-physical-…. [15 August 2022]
- Stanford Medicine Children's Health. The New Mother: Taking Care of Yourself After Birth. [Online] Accessed https://www.stanfordchildrens.org/en/topic/default?id=the-new-mother-ta…. [15 August 2022]
- March of Dimes. YOUR BODY AFTER BABY: THE FIRST 6 WEEKS. [Online] Accessed https://www.marchofdimes.org/pregnancy/your-body-after-baby-the-first-6…. [15 August 2022]
- โรงพยาบาลเปาโล. การดูแลตัวเองหลังคลอดที่คุณแม่ต้องรู้. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก https://www.paolohospital.com/th-TH/center/Article/Details/%E0%B8%. [15 สิงหาคม 2022]
- โรงพยาบาลสมิติเวช. ข้อควรรู้เกี่ยวกับการคลอดธรรมชาติ. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก https://www.samitivejhospitals.com/th/article/detail/natural-birth-deli…. [15 สิงหาคม 2022]
- โรงพยาบาลสมิติเวช. การดูแลหลังคลอด แบบผ่าตัดทางหน้าท้อง. [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก https://www.samitivejhospitals.com/th/article/detail/%E0%B8%94%. [15 สิงหาคม 2022]
บทความแนะนำสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์