ลูกไม่สบายท้องเพราะปัญหาจากการกินนม?

ตรวจสอบข้อมูลโดย : ผศ.พญ.ดิษจี ลุมพิกานนท์
กุมารแพทย์ สาขาทารกแรกเกิดและปริกำเนิด
ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ วชิรพยาบาล

เมื่อลูกไม่ถ่ายและอาการไม่สบายท้องอื่นๆ เป็นปัญหาที่เกิดจากการกินนมของลูก  เราต่างก็ทราบดีว่านมแม่ดีที่สุดสำหรับทารก แต่เมื่อคุณแม่มีความจำเป็นไม่สามารถให้นมแม่กับลูกได้ ต้องให้นมผงกับลูก คุณแม่อาจกังวลว่านมผงจะทำให้เกิดปัญหาลูกไม่สบายท้อง ลูกไม่ถ่าย ท้องผูก ท้องเสีย ท้องอืด หรืออาการไม่สบายท้องอื่นๆ ซึ่งเป็นปัญหาจากการกินนมที่พบได้บ่อยในเด็กเล็ก หากลูกมีปัญหานี้จะแก้ไขอย่างไรได้บ้าง เรามาดูรายละเอียดกันค่ะ

รู้มั้ยว่า 56% ของทารกขวบปีแรกมีอาการไม่สบายท้องต่างๆ

คุณแม่ที่มีลูกในวัยแรกเกิดถึง 1 ขวบแรก ที่ให้ลูกกินนมผง ต่างต้องเคยมีประสบการณ์ ลูกไม่สบายท้อง ลูกไม่ถ่าย ท้องผูก ท้องอืด ท้องเสีย ร้องกวน และแหวะนมกันมาบ้าง  จากการสำรวจในกลุ่มคุณแม่ที่มีลูกอายุแรกเกิดถึง 12 เดือน  พบว่า 56%* ของเด็กทารกมีอาการไม่ถ่าย ท้องเสีย และไม่สบายท้องต่างๆ ดังกล่าว ซึ่งมีอาการมากบ้างน้อยบ้างแตกต่างกันไป (* จากการสำรวจในกลุ่มแม่คนไทยที่มีลูกอายุ 0-12 เดือน, ช่วงเดือนพ.ย.-ธ.ค.2548 โดยบริษัท ซินโนเวท เฮลธ์แคร์)

แม้เด็กที่ดูมีสุขภาพแข็งแรงก็อาจมีอาการลูกไม่ถ่าย ไม่สบายท้องต่างๆ ได้เช่นกัน ซึ่งสร้างความกังวลใจให้คุณแม่ไม่น้อย และพยายามหาวิธีบรรเทาอาการต่างๆ เหล่านั้นของลูก เช่น การเปลี่ยนยี่ห้อนม การให้ลูกกินยาขับลม หายามาทามานวดท้องลูก การเปลี่ยนขวดนมจุกนมของลูก เป็นต้น  โดยที่คุณแม่อาจคิดไปไม่ถึงว่าปัญหาเหล่านี้สาเหตุมาจากนมที่ลูกกิน ซึ่งไปสัมพันธ์กับระบบการย่อยอาหารของลูกที่ยังพัฒนาได้ไม่สมบูรณ์ จึงยังทำงานไม่เต็มที่  ทำให้การย่อยและการดูดซึมสารอาหารในนมของลูกมีปัญหา ส่งผลให้เกิดอาการไม่สบายท้องของลูกดังกล่าว

ระบบย่อยอาหารของลูก เรื่องสำคัญที่คุณแม่ต้องเข้าใจ

สิ่งสำคัญคือ คุณแม่ควรเข้าใจเรื่องระบบการย่อยอาหารของลูกให้ดีเสียก่อน เนื่องจากระบบการย่อยและดูดซึมสารอาหารของลูกวัยขวบปีแรกยังบอบบาง ทำงานได้ไม่เต็มที่ ไม่สมบูรณ์ โดยเฉพาะเอนไซม์ที่ทำหน้าที่ย่อยโปรตีนและน้ำตาลแลคโตสที่เป็นสารอาหารสำคัญในนมของลูก เมื่อเอนไซม์ดังกล่าวไม่สามารถย่อยโปรตีนและน้ำตาลแลคโตสได้หมด แบคทีเรียในลำไส้ก็จะย่อยแทน ทำให้เกิดแก๊สขึ้นในท้อง ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้ลูกไม่สบายท้อง ลูกไม่ถ่าย ท้องเสีย ท้องอืด ร้องกวนนั่นเอง

นมสูตรย่อยง่าย สอดคล้องกับระบบย่อยอาหารลูก

เพื่อไม่ให้ปัญหาลูกไม่สบายท้อง ลูกไม่ถ่าย ท้องเสีย ท้องอืด ร้องกวน ในช่วงขวบปีแรก เป็นอุปสรรคต่อพัฒนาการด้านต่างๆ และการเรียนรู้ของลูก คุณแม่ควรปรึกษาคุณหมอถึงแนวทางการดูแลและแก้ไข หากอาการเหล่านี้ยังเกิดขึ้นอยู่ คุณหมออาจแนะนำให้คุณแม่เลือกนมสูตรที่เหมาะกับระบบย่อยของลูก หรือนมผงสำหรับเด็กท้องผูก เพราะพบว่านมสูตรย่อยง่ายเป็นทางเลือกที่ช่วยคุณแม่ได้ ด้วยคุณสมบัติต่างๆ คือ...

• นมผงสำหรับเด็กท้องผูกนั้นเป็นนมที่ผ่านการย่อยโปรตีนบางส่วน ทำให้โปรตีนมีขนาดเล็กลง จึงย่อยง่าย ทำให้โปรตีนถูกดูดซึมได้ดีขึ้น ทั้งยังช่วยควบคุมไม่ให้โปรตีนขนาดใหญ่ผ่านไปสู่ลำไส้ใหญ่ด้วย ซึ่งอาจช่วยลดอาการไม่สบายท้องต่างๆ ที่เกิดขึ้นได้
• มีปริมาณน้ำตาลแลคโตสต่ำกว่านมสูตรปกติ ช่วยลดอาการท้องเสียจากภาวะย่อยแลคโตสผิดปกติ ซึ่งการมีน้ำตาลแลตโตสในปริมาณน้อย มีข้อดีคือทำให้ระบบทางเดินอาหารของทารกเกิดความคุ้นเคยกับการย่อยและดูดซึมแลคโตส
• มีดีเอชเอ และเออาร์เอ ซึ่งเป็นสารอาหารสำคัญต่อสมอง ช่วยส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการที่ดีและฉลาดสมวัย

ไล่ลมหลังมื้อนม ยังสำคัญ

อย่างไรก็ตาม แม้คุณแม่จะเลือกนมสูตรย่อยง่ายให้ลูกแล้ว แต่การไล่ลมหลังมื้อนมก็ยังเป็นเรื่องสำคัญที่คุณแม่ต้องทำหลังลูกอิ่มนม เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอาการลูกไม่สบายท้อง ซึ่งทำได้ดังนี้

• อุ้มลูกขึ้น ให้คางลูกพักอยู่บริเวณไหล่ของแม่ แล้วใช้มือลูบหลังลูกเบาๆ สักพัก

• อุ้มลูกนั่งตัก โน้มตัวลูกไปด้านหน้าเล็กน้อย ใช้มือแม่โอบบริเวณคางลูกเพื่อประคองตัวลูกไว้ จากนั้นใช้มือลูบหลังลูกเบาๆ

• จับลูกนอนคว่ำบนตักแม่ ให้ศีรษะลูกอยู่สูงกว่าลำตัวเล็กน้อย แล้วใช้มือลูบหลังของลูกเบา ๆ

เมื่อพบว่าปัญหา ลูกไม่สบายท้อง ลูกไม่ถ่าย ลูกท้องอืด ท้องเสีย และอาการไม่สบายท้องอื่นๆ เป็นปัญหาที่เกิดจากนมที่ลูกกินไม่สอดคล้องกับระบบการย่อยของเขา คุณแม่จึงควรหาทางแก้ไขให้ตรงจุด อย่างไรก็ตามขอเน้นย้ำว่าก่อนการเปลี่ยนนม ควรปรึกษาคุณหมอก่อนนะคะ เพื่อข้อมูลที่ถูกต้องและผลกระทบที่จะเกิดกับลูกน้อยที่สุดค่ะ