นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารก เอนฟาสนับสนุนให้คุณแม่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียวอย่างน้อย 6 เดือนไปจนถึง 2 ปี หรือนานกว่าตามคำแนะนำขององค์การอนามัยโลก (WHO) Enfa Smart Club พร้อมเป็นส่วนหนึ่งในการดูแลคุณแม่และลูกน้อย ด้วยการมอบข้อมูลโภชนาการและพัฒนาการลูกน้อยแต่ละวัย ที่เป็นประโยชน์และเชื่อถือได้ผ่านเว็บไซต์ enfababy.com

หัวนมสั้นคืออะไร แม่หัวนมสั้นให้นมลูกได้ไหม ต้องทำอย่างไร

Enfa สรุปให้

  • หัวนมสั้นคือการที่หัวนมมีความยาวน้อยกว่า 1 เซนติเมตร แม่ที่หัวนมสั้นทำให้ลูกดูดนมไม่ได้ ต้องได้รับการแก้ไขโดยทำได้ตั้งแต่ก่อนคลอดและหลังคลอด
  • คุณแม่สามารถทดสอบความยาวหัวนมได้ด้วยตนเองโดยใช้สายวัดหรือไม้บรรทัดวัดจากโคนหัวนมถึงยอดหัวนม หัวนมปกติควรมีความยาวไม่น้อยกว่า 1 เซนติเมตร
  • การแก้ไขหัวนมสั้นสามารถทำได้ด้วยตนเองโดยได้รับคำแนะนำจากบุคลากรทางการแพทย์ ทำได้หลายวิธี เช่น Hoffman’s Maneuver, Nipple Puller หรือใช้ปทุมแก้ว เป็นต้น

เลือกอ่านตามหัวข้อ

นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารก โดยตั้งแต่แรกเกิดถึง 6 เดือนทารกควรได้รับนมแม่อย่างเดียว คุณแม่จึงต้องมีการเตรียมความพร้อมเพื่อให้นมลูกตั้งแต่ก่อนคลอด หากพบความผิดปกติของเต้านมและหัวนมที่ส่งผลต่อการให้นมลูก เช่น หัวนมสั้น หัวนมบอด จะได้ทำการแก้ไขได้ทัน 

 

หัวนมสั้น คืออะไร

คุณแม่เตรียมคลอดและเตรียมให้นมลูกควรได้รับการตรวจประเมินลักษณะเต้านมและหัวนมก่อนคลอด โดยหัวนมปกติไม่ควรสั้นกว่า 1 เซนติเมตร เพราะหากหัวนมสั้นเกินไปเด็กจะดูดนมไม่ได้ ยกเว้นลานนมและเต้านมนุ่มมาก แต่ในความเป็นจริงแล้วเต้านมคุณแม่หลังคลอดมักจะคัดตึงและแข็ง จึงควรแก้ไขอาการหัวนมสั้นก่อนคลอด 

การทดสอบความยาวหัวนมทำได้โดยใช้นิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือวางที่ขอบลานหัวนมแล้วรูดไปที่หัวนม เป็นการจำลองการงับและดูดนมของทารก จากนั้นทำการวัดความยาวหัวนมโดยใช้สายวัดหรือไม้บรรทัดก็ได้ หากได้ประมาณ 0.7-1 เซนติเมตร แสดงว่าหัวนมดี หากหัวนมมีความยาวน้อยกว่า 0.7 เซนติเมตร แสดงว่าหัวนมสั้น

 

แม่หัวนมสั้น ส่งผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างไรบ้าง

หากคุณแม่หัวนมสั้นจะทำให้ทารกดูดนมได้ยาก เพราะปากทารกงับหัวนมไม่ติด ทำให้ไม่มีแรงดูด น้ำนมไม่ออก นอกจากส่งผลต่อลูกทำให้กินนมไม่อิ่มหรือกินนมไม่ได้แล้ว ยังทำให้คุณแม่เกิดอาการเต้านมคัดตึงปวดอักเสบได้ นอกจากนี้ ยังทำให้เกิดความกังวลใจต่อคุณแม่ซึ่งได้รับผลกระทบจากฮอร์โมนหลังคลอด ทำให้เกิดภาวะซึมเศร้าหลังคลอดได้ด้วย 

ทั้งนี้ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อเตรียมความพร้อมให้นมบุตรตั้งแต่ก่อนคลอดเพื่อรีบแก้ไขอาการหัวนมสั้น ซึ่งสามารถทำได้หลายวิธี เช่น Hoffman’s Maneuver, Nipple Puller และ Syringe Puller เป็นต้น 

ลองตรวจให้รู้ คุณแม่หัวนมสั้นหรือเปล่านะ

นอกจากการปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจประเมินความพร้อมเต้านมและหัวนมแล้ว ยังมีวิธีที่คุณแม่สามารถตรวจอาการหัวนมสั้นด้วยตนเองได้ด้วย โดย Enfa ขอแนะนำวิธีง่าย ๆ สำหรับตรวจหัวนมสั้นให้คุณแม่ 3 วิธี คือ

Waller’s Test 

คือ การใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้วางที่โคนหัวนมโดยให้นิ้วทั้งสองชิดหัวนมตรงรอยต่อระหว่างหัวนมและลานหัวนม จากนั้นกดนิ้วทั้งสองข้างเข้าหากันเบาๆ คล้ายการดูดนมของทารก หากจับหัวนมได้ติดแสดงว่าหัวนมปกติ แต่ถ้าจับหัวนมไม่ติดแสดงว่าหัวนมสั้นเกินไป ทารกอมหัวนมได้ยากทำให้ดูดนมแม่ไม่ได้ 

Pinch Test 

คือ การวางหัวแม่มือและนิ้วชี้ไว้ที่ฐานของหัวนมใกล้กับขอบลานนม จากนั้นค่อย ๆ กดนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้เข้าหากัน เพื่อบีบหัวนมเบา ๆ ให้หัวนมยื่นออกมาจากลานนม โดยหัวนมปกติควรมีหัวนมยื่นออกมาจากลานนมประมาณ 1 เซนติเมตร หากหยิบไม่ติดแสดงว่าหัวนมสั้นเกินไป 

การวัดความยาวหัวนม 

คือ การวัดความยาวของหัวนมจากฐานลานนมโดยใช้สายวัดหรือไม้บรรทัด โดยความยาวหัวนมปกติควรยาว 0.7-1 เซนติเมตร หากวัดแล้วพบว่าหัวนมยาวน้อยกว่า 0.7 เซนติเมตร แสดงว่าหัวนมสั้น แต่หากหัวนมไม่ยื่นออกมาหรือบุ๋มลงไปในลานนม แสดงว่าหัวนมบอด  

 

วิธีแก้หัวนมสั้น

หากคุณแม่ตรวจความยาวของหัวนมด้วยตนเองแล้วพบว่า หัวนมคุณแม่มีความผิดปกติ เช่น หัวนมสั้น หรือหัวนมบอด สามารถทำการแก้ไขหัวนมสั้นเพื่อเตรียมความพร้อมในการให้นมลูกหลังคลอดได้ง่าย โดยมีวิธีการ ดังนี้

Hoffman’s Maneuver 

คือ การวางนิ้วหัวแม่มือทั้ง 2 ข้างตรงข้ามกันโดยให้ปลายนิ้วชิดโคนหัวนม จากนั้นกดนิ้วลงแล้วดึงนิ้วออกจากกันโดยรูดจากฐานหัวนมออกไปด้านนอกเบาๆ ทำซ้ำโดยเวียนจากซ้ายไปขวา บนลงล่าง จนรอบบริเวณหัวนม แนะนำให้ทำซ้ำ 10-20 ครั้งต่อข้างหลังอาบน้ำ หรือทำเฉพาะข้างที่หัวนมมีปัญหา

ทั้งนี้ วิธีการทำ Hoffman’s Maneuver เหมาะกับคุณแม่ที่หัวนมสั้นไม่มาก และควรใช้กับคุณแม่ตั้งครรภ์ที่มีอายุครรภ์ 37 สัปดาห์ขึ้นไป และควรขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของสูตินรีแพทย์และแพทย์ทารกแรกเกิด เนื่องจากการนวดกระตุ้นหัวนมมีโอกาสทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่อทารกได้ เช่น คลอดก่อนกำหนด

Nipple Rolling 

คือ การกระตุ้นหัวนมสั้นโดยใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้จับด้านข้างของหัวนมที่ติดกับลานนมยืดขึ้นและค้างไว้หรือนวดคลึงเบา ๆ ทำซ้ำ 10 ครั้งวันละ 2 ครั้ง วิธีนี้เหมาะกับคุณแม่ที่หัวนมสั้นไม่มาก

Nipple Puller 

คือ การแก้หัวนมสั้นโดยใช้อุปกรณ์ดึงหัวนมที่มีลักษณะคล้ายลูกยาง โดยให้คุณแม่ใช้นิ้วมือบีบกระเปาะยางแล้วนำจุกไปครอบหัวนม จากนั้นปล่อยนิ้วที่บีบกระเปาะเบา ๆ ลูกยางจะดูดหัวนมติดไว้ ทิ้งไว้สัก 5 วินาทีแล้วค่อยบีบกระเปาะยางเพื่อคลายออก แล้วจึงทำซ้ำ แนะนำให้คุณแม่เริ่มใช้ Nipple Puller หลังจากอายุครรภ์ 32 สัปดาห์ขึ้นไปหรือหลังคลอด แต่ห้ามใช้ในคุณแม่ที่มีความเสี่ยงคลอดก่อนกำหนด ไม่ดูดทิ้งไว้นานๆ หรือดึงออกโดยไม่บีบกระเปาะลม เพราะจะทำให้เจ็บ 

Syringe Puller 

คือ การแก้หัวนมสั้นโดยใช้ไซริงค์ (syringe) ซึ่งหาได้ง่ายและทำได้ง่าย แต่อาจไม่นุ่มนวลเท่าวิธีอื่นๆ ทำได้โดยดึงลูกสูบขึ้นประมาณ 1/3 ของกระบอก แล้วนำด้านที่มีปีกมาครอบหัวนมให้สนิท ดึงลูกสูบช้า ๆ จนเห็นหัวนมยื่นยาวออกมา โดยให้ทำวันละ 3-5 นาที ทั้งนี้ควรได้รับการให้คำแนะนำจากบุคลากรทางการแพทย์

 

ปทุมแก้ว 

ปทุมแก้วคืออีกหนึ่งตัวช่วยแก้ปัญหาหัวนมสั้น โดยเฉพาะในคุณแม่ที่มีลานหัวนมแข็งตึง หัวนมสั้นหรือบอด แนะนำให้ใช้ปทุมแก้ว (Breast shell) ใส่ครอบหัวนมเพื่อกระตุ้นให้ลานนมนิ่ม ห้ามใส่นานเกินไป และไม่ควรใส่ตอนกลางคืน หากคุณแม่ใช่ปทุมแก้วหลังคลอด ระหว่างวันอาจมีน้ำนมไหลนองอยู่ในปทุมแก้ว ห้ามนำน้ำนมนี้มาให้ลูกกิน เนื่องจากปทุมแก้วไม่ได้ฆ่าเชื้อ

 

ปทุมแก้วใช้ยังไง 

การใช้ปทุมแก้ว (Breast shells หรือ Breast cups) ควรใช้ในไตรมาสสุดท้ายของการตั้งครรภ์หรือหลังคลอด วิธีใช้ปทุมแก้วไม่ยากคือให้ใส่ครอบหัวนม ให้หัวนมอยู่ตรงกลางรูของฐานปทุมแก้ว ส่วนของปทุมแก้วนาบกับลานนม โดยใส่ไว้ใต้เสื้อชั้นในเฉพาะเวลากลางวันหลังอาบน้ำ เริ่มต้นด้วยการใส่วันละ 2-3 ชั่วโมง เมื่อคุ้นเคยแล้วให้ใส่เฉพาะกลางวัน หากใส่หลังคลอดควรใส่ก่อนให้นมบุตร 30 นาทีก่อนให้ลูกดูดนม อาจใช้ประมาณ 1 สัปดาห์หรือ 1 เดือน ตามคำแนะนำแพทย์

 

นมแม่ดีที่สุดโดยเฉพาะ “น้ำนมเหลือง” ที่มี “แลคโตเฟอร์ริน”

น้ำนมที่ร่างกายผลิตขึ้นในระยะ 1-3 วันแรกหลังคลอด เรียกว่า “น้ำนมเหลือง” (Colostrum) ถือเป็นน้ำนมส่วนที่ดีที่สุด เพราะมีภูมิคุ้มกันสูง เปรียบเสมือนวัคซีนธรรมชาติจากอกแม่ รวมทั้งมี “แลคโตเฟอร์ริน” สารอาหารสำคัญในนมน้ำเหลือง ซึ่งพิสูจน์แล้วว่าช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน และลดความเสี่ยงในการเจ็บป่วย 

  • ต้านเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส และเชื้อรา กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง 
  • ลดโอกาสการติดเชื้อที่ระบบทางเดินหายใจ
  • ส่งเสริมสุขภาพทางเดินอาหาร ด้วยการเพิ่มจำนวนจุลินทรีย์สุขภาพ และทำให้ผนังลำไส้แข็งแรง ลดโอกาสการเกิดท้องเสีย

 

ไขข้อข้องใจเรื่องหัวนมสั้นกับ Enfa Smart Club

 หัวนมสั้น ลูกดูดไม่ได้ เพราะอะไร

หากคุณแม่หัวนมสั้นเกินไป หรือสั้นกว่า 1 เซนติเมตร หรือมีลานนมแข็งตึง ทารกจะไม่สามารถงับหัวนมได้ ทำให้ดูดน้ำนมไม่ได้ ส่งผลให้ลูกกินไม่อิ่มหรือขาดอาหาร จำเป็นต้องได้รับการแก้ไขอาการหัวนมสั้น

หัวนมสั้น ให้นมลูกได้ไหม

คุณแม่ที่มีหัวนมสั้นสามารถให้นมลูกได้โดยใช้จุกครอบหัวนมซิลิโคนครอบทับหัวนมขณะให้นมลูก ทารกจะสามารถดูดนมจากเต้าคุณแม่ได้ง่ายขึ้น แต่ไม่แนะนำให้ใช้ต่อเนื่องเป็นเวลานาน เนื่องจากจะทำให้ลูกติดจุกครอบและปฏิเสธหัวนมแม่ คุณแม่ควรรีบแก้ไขอาการหัวนมสั้นโดยเร็วซึ่งสามารถทำได้หลายวิธีภายใต้คำแนะนำของบุคลากรทางการแพทย์  เช่น Hoffman’s Maneuver, Nipple Puller และ Syringe Puller เป็นต้น 

คุณแม่หัวนมสั้นต้องเริ่มรักษาตอนไหน

การแก้ไขอาการหัวนมสั้นควรเริ่มตั้งแต่ก่อนคลอด โดยทำได้ขณะท้องแก่หรืออายุครรภ์ประมาณ 32-37 สัปดาห์ขึ้นไปภายใต้ดุลยพินิจของสูตินรีแพทย์หรือแพทย์ทารกแรกเกิด เนื่องจากอาจเสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนด หากคุณแม่เริ่มแก้ไขอาการหัวนมสั้นหลังคลอด อาจต้องใช้ขวดนมหรือจุกครอบนมเสริมในช่วงแรก เพื่อให้ลูกได้รับนมแม่อย่างเพียงพอ 


  • คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี. การตรวจเต้านมและหัวนมเพื่อเตรียมเลี้ยงลูกด้วยนมแม่. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก https://www.rama.mahidol.ac.th/sdmc/sites/default/files/public/pdf/แผ่น…. [9 กันยายน 2567].
  • ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. Breastfeeding (การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก https://w1.med.cmu.ac.th/obgyn/lecturestopics/topic-review/2969/. [9 กันยายน 2567].
  • พี่กัลนมแม่  Pekannommae mother and  child care. ให้นมลูกไม่ได้ หัวนมสั้น บอด แตก มารู้จักอุปกรณ์แก้ไขปัญหาหัวนมแม่กันค่ะ. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก https://youtu.be/kQ9BktFrHT0?si=dCO1WqdNnMU_7bbB. [9 กันยายน 2567].
  • Bangkok Hospital Pattaya. นมแม่ EP.1 : การตรวจหัวนมคุณแม่ตั้งแต่ตั้งครรภ์. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก https://youtu.be/bjrwKuAw620?si=XWLVQzJiMllGC4_z. [9 กันยายน 2567].
  • Nurse Kids. หัวนมสั้นถ้าคลอดจะมีปัญหาให้นมลูก แก้แบบนี้. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก https://youtu.be/lKEOy5W9OwY?si=c__CT1aMCFuMNGRL. [9 กันยายน 2567].
  • โรงพยาบาลพรินซ์ สุวรรณภูมิ. เตรียมความพร้อมเต้านมคุณแม่ ก่อนคลอด สำคัญอย่างไร?. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก https://www.princsuvarnabhumi.com/articles/เตรียมความพร้อมเต้านมคุณแม่-…-. [9 กันยายน 2567].
  • คลินิกนมแม่ ศูนย์ทารกแรกเกิด โรงพยาบาลสินแพทย์. การเตรียมพร้อมเต้านมเพื่อให้นมบุตร. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก https://www.synphaet.co.th/การเตรียมเต้านมให้พร้อ/. [9 กันยายน 2567].

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่และลูกน้อย

* นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารก
Enfa Smart Club สนับสนุนให้คุณแม่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพียงอย่าง
เดียวอย่างน้อย 6 เดือนและให้นมแม่ควบคู่อาหารตามวัยอีก 2 ปี หรือนานกว่านั้น ตามคำแนะนำขององค์การอนามัยโลก (WHO)
Enfa Smart Club พร้อมเป็นส่วนหนึ่งในการดูแลคุณแม่และลูกน้อย ด้วยการมอบข้อมูลโภชนาการและพัฒนาการลูกน้อยแต่ละวัย ที่เป็นประโยชน์และเชื่อถือได้ ผ่านเว็บไซต์ enfababy.com

คุณกำลังเข้าถึงเนื้อหาจากผู้ให้บริการภายนอกเกี่ยวกับการซื้อหรือ เรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ของบริษัท มี้ด จอห์นสัน นิวทริชัน (ประเทศไทย) จำกัด​

กรุณากดยืนยันเพื่อดำเนินการต่อ

Line TH
Shopee TH Lazada TH Join Enfamama